Streszczenie

Wprowadzenie. Okres dorastania charakteryzuje się gwałtownymi zmianami zachodzącymi w organizmie, dlatego w tym czasie jest szczególnie ważne dostarczanie z pożywieniem niezbędnych składników pokarmowych. Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych w młodości ma istotny wpływ na stan zdrowia w dorosłym życiu, stąd konieczność wdrażania edukacji żywieniowej w szkołach.
Cel pracy. Ocena wiedzy na temat żywienia, aktywności fizycznej, przyjmowania suplementów diety o działaniu odchudzającym i zwiększającym masę mięśniową oraz stosowania diet odchudzających przez młodzież ponadgimnazjalną.
Materiał i metody. Grupę badaną stanowili uczniowie szkół ponadgimnazjalnych: 135 kobiet i 51 mężczyzn. Zastosowano autorski kwestionariusz zawierający pytania sprawdzające wiedzę na temat żywienia oraz elementy stylu życia.
Wyniki. Podobny odsetek kobiet (91%) i mężczyzn (84%) wskazał, że należy spożywać 3–5 posiłków dziennie. Istotnie więcej kobiet niż mężczyzn odpowiadało prawidłowo na pytania dotyczące produktów będących podstawą zbilansowanej diety (81 vs 63%) i produktu najbogatszego w witaminę C (34 vs 14%). Porównywalny odsetek badanych podał wszystkie poprawne odpowiedzi na temat najkorzystniejszych dla zdrowia produktów zbożowych (27% kobiet i 20% mężczyzn) i tłuszczów (odpowiednio 35 i 22%). Zalecenia dotyczące spożywania tłustych ryb morskich znało 70% kobiet i 57% mężczyzn. Jedynie 18% osób odpowiedziało, że najbardziej energetycznym składnikiem pokarmowym są tłuszcze. Stosowanie diet odchudzających deklarowało 26% kobiet i 12% mężczyzn, a suplementów zmniejszających masę ciała odpowiednio 13 i 12% badanych. Istotnie więcej mężczyzn niż kobiet (45 vs 7%) stosowało suplementy wpływające na masę mięśniową. Mężczyźni częściej regularnie uczestniczyli w zajęciach wychowania fizycznego (78 vs 39%) oraz byli aktywni poza szkołą (92 vs 67%).
Wnioski. Kobiety miały większą wiedzę na temat żywienia niż mężczyźni, lecz wszyscy badani często podawali błędne odpowiedzi, co świadczy o ich małej wiedzy z tego zakresu. Konieczne jest wdrożenie edukacji na temat żywienia w szkołach oraz promowanie aktywności fizycznej wśród uczniów.

Abstract

Background. Adolescence is characterized by rapid changes in the body and during that time it is important to provide essential nutrients with diet. Development of healthy eating habits among youth has a significant impact on the health status in adulthood, hence a need for the nutrition education at schools.
Objectives. Evaluation of nutritional knowledge, physical activity, intake of slimming and bodybuilding supplements, and weight reducing diets among secondary school students.
Material and Methods. The study group consisted of secondary school students: 135 women and 51 men. The questionnaire containing questions about nutritional knowledge and selected elements of lifestyle was used.
Results. A similar proportion of women (91%) and men (84%) indicated that 3-5 meals/day should be consumed. Significantly more women than men answered correctly which products are the basis of a balanced diet (81 vs 63%) and which product is the best source of vitamin C (34 vs 14%). A similar percentage of the respondents gave all the correct answers on the question about the most healthy cereal products (women 27%, men 20%) and fats (35% and 22%). Recommendations for oily fish intake were known by 70% of women and 57% of men. Only 18% of the respondents answered that fats are the most energetic nutrients. The use of any weight reducing diets was declared by 26% of women and 12% of men, while the use of slimming supplements by 13% and 12%, respectively. Significantly more men than women (45 vs 7%) used supplements that increase muscle mass. Men more regularly than women attended PE classes (78 vs 39%) and were more physically active after school (92 vs 67%).
Conclusion. Women had greater nutritional knowledge than men, but students from both groups often gave incorrect answers, which indicates a low level of nutritional knowledge. It is necessary to implement nutritional education at schools and to promote physical activity among youth.