Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz oryginał (PL)

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2020, tom 10, nr 4, październik-grudzień, str. 247–253

doi: 10.17219/pzp/127096

Typ publikacji: praca poglądowa

Język publikacji: polski

Licencja: Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0)

Pobierz cytowania:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Zespół jelita drażliwego – problem wymagający wielodyscyplinarnego podejścia

Irritable bowel syndrome: A problem requiring a multidisciplinary approach

Renata Fudalewicz1,A,B,C,D

1 Podhalańska Państwowa Uczelnia Zawodowaw Nowym Targu, Nowy Targ, Polska

Streszczenie

Zespół jelita drażliwego (ZJD) jest chorobą o wieloczynnikowej etiologii. Objawy, które wywołuje, obejmują zaburzenia zarówno układu pokarmowego, jak i układu nerwowego czy hormonalnego. ZJD jest schorzeniem, które wymaga diagnostyki różnicującej, ponieważ jego objawy mogą sugerować występowanie choroby o podłożu organicznym lub biochemicznym wymagającej natychmiastowego leczenia. Mnogość dolegliwości oraz niższa jakość życia pacjentów, u których rozpoznano ZJD w porównaniu z osobami zdrowymi wymuszają szukanie nowych rozwiązań wspierających podstawową opiekę lekarską. Wiele uwagi poświęca się niefarmakologicznym sposobom leczenia tego schorzenia. Dużą dozą zaufania obdarzani są dietetycy, którzy potrafią wdrożyć u pacjenta dietę Low FODMAP. Pacjenci chętnie poddają się probiotykoterapii. Obiecujące efekty daje współpraca z psychoterapeutą, a przesłanki literaturowe wskazują również na niemałą rolę osteopaty – specjalisty, o pracy którego wspomina się coraz częściej, choć głównie w kontekście schorzeń układu ruchu. Nie należy również bagatelizować korzystnego wpływu aktywności fizycznej. Celem pracy było przedstawienie alternatywnych form terapeutycznych ZJD, które mogą przynosić równie dobre efekty, co leczenie farmakologiczne.

Abstract

Irritable bowel syndrome (IBS) is a disease with multifactorial etiology. The symptoms it causes include disorders of both the digestive system and the nervous or endocrine system. The IBS is a disease that requires differential diagnosis because its symptoms may suggest an organic or biochemical disease requiring immediate treatment. The multitude of ailments and lower quality of life of patients with IBS in comparison to healthy people force them to look for new solutions supporting basic medical care. More and more attention is paid to non-pharmacological methods of treating this disease. A great deal of trust is given to dietitians who are able to guide the patient through the Low FODMAP diet protocol. Patients willingly undertake probiotic therapy. Promising effects are achieved thanks to cooperation with a psychotherapist, and the literature also indicates a significant role of an osteopathic specialist, whose work is mentioned more and more often, but mainly in the context of musculoskeletal disorders. The beneficial effects of physical activity should also be noticed. The aim of the study was to present other, besides medical, therapeutic forms of IBS, which can be as effective as pharmacological treatment.

Słowa kluczowe

probiotyki, jelito drażliwe, FODMAP, zespół interdyscyplinarny

Key words

probiotics, irritable bowel, FODMAP, interdisciplinary team

Piśmiennictwo (33)

  1. Pietrzak A, Skrzydło-Radomańska B, Mulak A, et al. Guidelines on the management of irritable bowel syndrome. Prz Gastroenterol. 2018;13(4):167–196. doi:10.5114/pg.2018.78343
  2. Pawlak K, Rudzik R, Lewiński M, Majcher S, Słuczanowska-Głąbowska S. Dieta L- FODMAP w leczeniu zespołu jelita drażliwego. Bromat Chem Toksykol. 2017;2:179–183. https://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/bromatologia-i-chemia-toksykologiczna/117/-/27031. Dostęp 10.07.2020.
  3. Andrych K. Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych. Varia Med. 2019;3(2):89–95. https://journals.viamedica.pl/varia_medica/article/view/64686/48515. Dostęp 10.07.2020.
  4. Nelkowska DD. Importance of personal resources for the quality of life of patients with irritable bowel syndrome. J Educ Health Sport. 2019;9(4):442–453. doi:10.5281/zenodo.2648305
  5. Nehring P, Mrozikiewicz-Rakowska B, Krasnodębski P, Karnafel W. Zespół jelita drażliwego – nowe spojrzenie na etipatogenezę. Prz Gastro­enterol. 2011;6(1):17–22. doi:10.5114/pg.2011.20103
  6. Klem F, Wadhwa A, Prokop L, et al. Prevalence, risk factors, and outcomes of irritable bowel syndrome after infectious enteritis: A systematic review and meta-analysis. Gastroenterology. 2017;152(5):1042–1054. doi:10.1053/j.gastro.2016.12.039
  7. Gulbicka P, Grzymisławski M. Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie. Piel Zdr Publ. 2016;6(1):69–76. doi:10.17219/pzp/62045
  8. Myneedu K, Deoker A, Schmulson M, Bashashati M. Fecal microbiota transplantation in irritable bowel syndrome: A systematic review and meta-analysis. United European Gastroenterol J. 2019;7(8):1033–1041. doi:10.1177/2050640619866990
  9. Swora-Cwynar E, Grzymisławski M. Żywienie w zespole przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego. W: Grzymisławski M, red. Dietetyka kliniczna. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Lekarkie PZWL; 2019.
  10. Chong P, Chin VK, Loou ChY, Wong WF, Madhavan P, Yong VC. The microbiome and irritable bowel syndrome: A review on the pathophysiology, current research and future therapy. Front Microbiol. 2019;10:1136. doi:10.3389/fmicb.2019.01136
  11. Dworzański T, Fornal R, Koźba Ł, Celiński K, Dworzańska E. Rola mikrobioty jelitowej w zespole jelita drażliwego. Postepy Hig Med Dosw. 2018;72:215–226. https://phmd.pl/api/files/view/356023.pdf. Dostęp 10.07.2020.
  12. Didari T, Mozaffari S, Nikfar S, Abdollahi M. Effectivenes of probiotics in irritable bowel syndrome: Updated systematic review and meta-analysis. World J Gastroenterol. 2015;21(10):3072–3084. doi:10.3748/wjg.v21.i10.3072
  13. Ford AC, Harris LA, Lacy BE, Quigley EMM, Moayyedi P. Systematic review with meta-analysis: The efficacy of prebiotics, probiotics, synbiotics and antibiotics in irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther. 2018;48(10):1044–1060. doi:10.1111/apt.15001
  14. Ooi S, Correa D, Pak SC. Probiotics, prebiotics, and low FODMAP diet for irritable bowel syndrome: What is the current evidence? Complement Ther Med. 2019;43:73–80. doi:10.1016/j.ctim.2019.01.010
  15. Kozioł-Kozakowska A. Postępowanie dietetyczne z wykorzystaniem diety low FODMAP w nietolerancjach pokarmowych. Stand Med Pediatr. 2018;15. http://www.standardy.pl/artykuly/id/1381. Dostęp 10.07.2020.
  16. Monash University. https://www.monashfodmap.com/about-fodmap-and-ibs/. Dostęp 10.07.2020.
  17. Marsh A, Esclick EM, Esclick GD. Does a diet low in FODMAPs reduce symptoms associated with functional gastrointestinal disorders? A comprehensive systematic review and meta-analysis. Eur J Nutr. 2016;55(3):897–906. doi:10.1007/s00394-015-0922-1
  18. Schumann M, Klose P, Lauche R, Dobos G, Langhorst J, Cramer H. Low fermentable, oligo-, di-, mono-saccharides and polyol diet in the treatment of irritable bowel syndrome: A systematic review and meta-analysis. Nutrition. 2018;45:24–31. doi:10.1016/j.nut.2017.07.004
  19. Varju P, Farkas N, Hegyi P, et al. Low fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols (FODMAP) diet improves symptoms in adults suffering from irritable bowel syndrome (IBS) compared to standard IBS diet: A metaanalysis of clinical studies. PLoS One. 2017;12(8):e0182942. doi:10.1371/journal.pone.0182942
  20. Camilleri M. Management options for irritable bowel syndrome. Mayo Clin Proc. 2018;93(12):1858–1872. doi:10.1016/j.mayocp.2018.04.032
  21. Włochal M, Grzymisławski M. Nowe trendy leczenia żywieniowego w przypadku nieswoistych chorób zapalnych jelit. Piel Zdr Publ. 2016;6(2):149–158. doi:10.17219/pzp/61571
  22. Dudzińska E. Wpływ mikroflory jelitowej na zespół jelita drażliwego. Med Środow. 2016;19(3):70–76. doi:10.19243/2016309
  23. Dembska O. Terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu objawów niewyjaśnionych medycznie. Skuteczność i metody postępowania. Psychoterapia. 2017;1(180):49–58. http://psychoterapiaptp.pl/uploads/PT_1_2017/49Dembska_Psychoterapia_1_2017.pdf. Dostęp 10.07.2020.
  24. Joć B, Mądro A, Celiński K, et al. Jakość życia pacjentów z zespołem jelita drażliwego przed i po edukacji. Psychiatr Pol. 2015;49(4):821–833. doi:10.12740/PP/26078
  25. Ford AC, Lacy BE, Harris LA, Quigley EMM, Moayyedi P. Effect of antidepressants and psychological therapies in irritable bowel syndrome: An updated systematic review and meta-analysis. Am J Gastro­enterol. 2019;114(1):21–29. doi:10.1038/s41395-018-0222-5
  26. Collebrusco L, Lombardini R. What about OMT and nutrition for managing the irritable bowel syndrome? An overview and treatment plan. Explore (N Y). 2014;10(5):309–318. doi:10.1016/j.explore.2014.06.005
  27. Müller A, Franke H, Resch KL, Fryer G. Effectiveness of osteopathic manipulative therapy for managing symptoms of irritable bowel syndrome: A systematic review. J Am Osteopath Assoc. 2014;114(6):470–479. doi:10.7556/jaoa.2014.098
  28. Florance BM, Frin G, Dainese R, et al. Osteopathy improves the severity of irritable bowel syndrome: A pilot randomized sham-controlled study. Eur J Gastroenterol Hepatol. 2012;24(8):944–949. doi:10.1097/MEG.0b013e3283543eb7
  29. Slattengren AH, Nissly T, Blustin J, Bader A, Westfall E. Best uses of osteopathic manipulation. J Fam Pract. 2017;66(12):743–727. https://www.mdedge.com/familymedicine/article/152852/pain/best-uses-osteopathic-manipulation. Dostęp 3.12.2020.
  30. Schumann D, Anheyer D, Lauche R. Effect of yoga in the therapy of irritable bowel syndrome: A systematic review. Clin Gastroenterol Hepatol. 2012;14:1720–1731. doi:10.1016/j.cgh.2016.04.026
  31. Schimann D, Langhorst J, Dobos G, Cramer H. Randomised clinical trial: Yoga vs low-FODMAP diet in patients with irritable bowel syndrome. Aliment Pharmatol Ther. 2018;47(2):203–211. doi:10.1111/apt.14400
  32. Pettit J, Glickman-Simon R. Osteopathic manipulative therapy for preterm infants, acupuncture for menopausal symptoms, mindfulness-based stress reduction for chronic low back pain, chocolate for ischemic heart disease, berberine for irritable bowel syndrome. Explore (N Y). 2016;12(5):388–392. doi:10.1016/j.explore.2016.06.015
  33. Grundmann O, Saunjoo LY. Complementary and alternative medicines in irritable bowel syndrome. An integrative view. World J Gastroenterol. 2014;20(2):346–362. doi:10.3748/wjg.v20.i2.346
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu