Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz oryginał (PL) Pobierz tłumaczenie (EN)

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2019, tom 9, nr 3, lipiec-wrzesień, str. 183–190

doi: 10.17219/pzp/96327

Typ publikacji: praca oryginalna

Język publikacji: polski

Pobierz cytowania:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Samoocena wiedzy nauczycieli w zakresie przygotowania do sprawowania opieki nad dzieckiem z cukrzycą typu 1 w szkole

Self-assessment of teachers’ knowledge regarding their preparation for caring for a child with type 1 diabetes at school

Lucyna Sochocka1,A,B,C,D, Ewa Ledwoń1,A,B, Sławomir Rak2,B, Katarzyna Szwamel1,C,D,E,F

1 Wydział Nauk Medycznych, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu, Opole, Polska

2 Oddział Pediatrii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu, Opole, Polska

Streszczenie

Wprowadzenie. Współczynnik zapadalności na cukrzycę w Polsce jest uważany za jeden z najwyższych w Europie. Środowiskiem, w którym dziecko w wieku szkolnym spędza najwięcej czasu jest dom oraz szkoła. Gwarancją poczucia bezpieczeństwa, zarówno chorych dzieci, jak i ich rodziców, mogą być nauczyciele przygotowani do sprawowania opieki nad dzieckiem w zakresie akceptowalnym przez polskie prawo.
Cel pracy. Poznanie samooceny nauczycieli w zakresie stopnia ich przygotowania do sprawowania opieki nad dzieckiem chorującym na cukrzycę typu 1 w szkole.
Materiał i metody. Badania były prowadzone w okresie od listopada 2017 do lutego 2018 r. metodą sondażu diagnostycznego, techniką ankietowania z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety. Zbadano 272 nauczycieli z 23 placówek oświatowych zlokalizowanych na terenie województwa opolskiego.
Wyniki. Zdaniem ponad połowy respondentów (57,93%; n = 157) poziom przygotowania nauczycieli do sprawowania opieki nad dzieckiem chorym na cukrzycę jest niski. Ocena ta nie była zależna od lokalizacji szkoły (p = 0,169), stażu pracy w zawodzie nauczyciela (p = 0,124) ani od rodzaju placówki oświatowej, w której zatrudniony był nauczyciel (p = 0,979). Grupa 34,20% (n = 93) ankietowanych podała, iż nauczyciel może, bez porozumienia z rodzicem, zbadać dziecku choremu na cukrzycę stężenie glukozy we krwi. Większość (97,79%; n = 266) stwierdziła, iż nauczyciele pracujący w szkole, do której uczęszcza chore dziecko powinni odbyć szkolenie na temat zasad opieki nad dzieckiem zmagającym się z cukrzycą.
Wnioski. Konieczna jest realizacja na skalę masową programu edukacyjnego mającego na celu przygotowanie nauczycieli do objęcia opieką uczniów chorujących na cukrzycę w czasie ich pobytu w szkole.

Abstract

Background. The incidence rate for diabetes in Poland is considered one of the highest in Europe. Home and school create the environment in which the school-age child spends the most time. Teachers prepared to taking care of a child within the scope acceptable by Polish law may be a guarantee of the sense of security for both sick children and their parents.
Objectives. To investigate the teachers’ self-assessment regarding their preparation for carying for a child with type 1 diabetes at school.
Material and Methods. The research was conducted from November 2017 to February 2018. The method of diagnostic survey and survey technique were applied. The author's questionnaire was used. The group of 272 teachers from 23 educational institutions located in the Opolskie voivodeship were examined.
Results. More than half of respondents (57.93%; n = 157) claimed that the level of teachers’ preparation for caring for a child with diabetes is low. This assessment was not dependent on the location of the school (p = 0.169), seniority in the teaching profession (p = 0.124) or the type of educational institution, in which the teacher was employed (p = 0.979). A group of 34.20% (n = 93) of the respondents reported that the teacher could examine the level of blood glucose in the child with diabetes without receiving parent’s agreement. The majority (97.79%, n = 266) stated that teachers working at school with a sick child should receive training on the principles of care for a child with diabetes.
Conclusion. Broad implementation an educational program aimed at preparing teachers for taking care of the pupils with diabetes during their stay at school is necessary.

Słowa kluczowe

cukrzyca typu 1, dziecko, nauczyciele, szkoła

Key words

diabetes mellitus type 1, child, teachers, school

Piśmiennictwo (23)

  1. Elsamahy MH, Elhenawy YI, Altayeb N. Long-term prognosis of type 1 diabetes in relation to the clinical characteristics at the onset of diabetes. Gaz Egypt Pediatr Assoc. 2017;65(3):90–94. doi:10.1016/j.epag.2017.04.004
  2. Gajewski P. Interna Szczeklika – mały podręcznik 2014/2015. Kompendium wiedzy praktycznej. Kraków, Polska: Medycyna Praktyczna; 2014:739.
  3. International Diabetes Federation. IDF diabetes atlas – 8th edition. Resources 2017. http://diabetesatlas.org/resources/2017-atlas.html. Dostęp 10.08.2017.
  4. Bratina N, Forsander G, Annan F, et al. ISPAD Clinical Practice Consensus Guidelines management and support of children and adolescents with type 1 diabetes in school. Pediatr Diabetes. 2018;19(Suppl 27):287–301. doi:10.1111/pedi.12743
  5. Jarosz-Chobot P, Polańska J, Szadkowska A, et al. Rapid increase in the incidence of type 1 diabetes in Polish children from 1989 to 2004, and predictions for 2010 to 2025. Diabetologia. 2011;54(3):508–515. doi:10.1007/s00125-010-1993-4
  6. Chobot A, Polanska J, Brandt A, et al. Updated 24‐year trend of Type 1 diabetes incidence in children in Poland reveals a sinusoidal pattern and sustained increase. Diabet Med. 2017;34(9):1252–1258. doi:10.1111/dme.13345
  7. Noczyńska A, Sochocka L. Cukrzyca typu 1. Aspekt kliniczny i pielęgniarski. W: Sochocka L, Wojtyłko A, red. Wybrane zagadnienia z pediatrii i pielęgniarstwa pediatrycznego. T 1. Opole, Polska: Wydawnictwo Studio Impreso Przemysław Biliczak; 2012:131–152.
  8. Pietrzak M, Rybacka A. Specyficzne problemy edukacyjne dziecka z cukrzycą. Remedium. 2016;5:10–11. https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/48987/38557. Dostęp 10.08.2017.
  9. Cyranka K. Psychologiczne aspekty funkcjonowania rodziny dziecka chorego na cukrzycę typu 1. Psychoterapia. 2012;1(160):51–63. http://www.psychoterapiaptp.pl/uploads/PT_1_2012/Cyranka51__Psychoter_1_12.pdf. Dostęp 10.08.2017.
  10. Aycan Z, Önder A, Çetinkaya S, et al. Assessment of the knowledge of diabetes mellitus among school teachers within the scope of the managing diabetes at school program. J Clin Res Pediatr E. 2012;4(4):199–203. doi:10.4274/Jcrpe.756
  11. Edwards D, Noyes J, Lowes L, Haf Spencer L, Gregory JW. An ongoing struggle: A mixed-method systematic review of interventions, barriers and facilitators to achieving optimal self-care by children and young people with type 1 diabetes in educational settings. BMC Pediatr. 2014;14:228. doi:10.1186/1471-2431-14-228
  12. Brzozowska E. Dziecko z cukrzycą typu 1 na zajęciach wychowania fizycznego. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. 2016;2:52–55.
  13. Zamarlik M, Pańkowska E, Mazur J, et al. Dziecko z cukrzycą w placówce oświatowej. http://www.przyjaznediabetykom.pl/Graphics/Aktualnosci/Raport.pdf. Dostęp 11.08.2018.
  14. Fichna P, Skowrońska B, Stankiewicz W. Leczenie cukrzycy w wieku rozwojowym. Klinika Pediatryczna. 2005;13,2,286–295. https://journals.viamedica.pl/eoizpm/article/viewFile/26092/20902. Dostęp 10.08.2017.
  15. Boden S, Lloyd CE, Gosden C, Macdougall C, Brown N, Matyka K. The concerns of school staff in caring for children with diabetes in primary school. Pediatr Diabetes. 2012;13(6):e6–13. doi:10.1111/j.1399-5448.2011.00780.x
  16. Diabetologia Praktyczna. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetol Prakt. 2018;4(1):1–94. https://journals.viamedica.pl/diabetologia_praktyczna/article/download/57129/42992
  17. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej – z upoważnienia Ministra na interpelację nr 1039 w sprawie uczniów chorych na cukrzycę. http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/interpelacjatresc.xsp?key=1aae4013. Dostęp 12.08.2018.
  18. Ustawa z 6.06.1997 r. – Kodeks karny. DzU z 1997 r. Nr 88, poz 553 ze zm.
  19. Kuratorium oświaty w Katowicach. Zapewnienie opieki dzieciom przewlekle chorym. Stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej w sprawie zapewnienia opieki dzieciom przewlekle chorym w szkole/placówce. 31 grudnia 2014. http://www.kuratorium.katowice.pl/index.php/ksztalcenie-i-wychowanie/ksztalcenie-integracyjne-i-specjalne/zapewnienie-opieki-dzieciom-przewlekle-chorym/. Dostęp 12.08.2018.
  20. Biuletyn informacji publicznej Rządowego Centrum Legislacji. Projekt ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami. https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12310607/katalog/12502778#12502778. Dostęp 12.08.2018.
  21. Driscoll KA, Volkening LK, Haro H, et al. Are children with type 1 diabetes safe at school? Examining parent perceptions. Pediatr Diabetes. 2015;16(8):613–620. doi:10.1111/pedi.12204
  22. Nowak A, Jarosz-Chobot P, Krajewska-Siuda E, et al. Percepcja własnej choroby przez dzieci i młodzież chorującą na cukrzycę typu 1. Endokrynol Pediatr. 2006;3(16):41–47. doi:10.18544/EP-01.05.03.0063
  23. Sochocka L, Noczyńska A. Dziecko z cukrzycą typu 1 w szkole – aspekt społeczny oraz psychologiczny. W: Steciwko A, Kurpas D, Sochocka L, red. Dziecko i jego środowisko. Wyzwania pediatrii w XXI wieku – problemy zdrowotne dzieci w wieku szkolnym. Wrocław, Polska: Wydawnictwo Continuo; 2010:26–36.
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu