Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz oryginał (PL) Pobierz tłumaczenie (EN)

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2019, tom 9, nr 2, kwiecień-czerwiec, str. 113–124

doi: 10.17219/pzp/105812

Typ publikacji: praca poglądowa

Język publikacji: polski

Pobierz cytowania:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Prawo do wizerunku pacjenta

The right to the image of the patient

Monika Kolęda1,A,B,C,D,E,F

1 Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Wrocław, Polska

Streszczenie

Zdjęcia pacjentów są ważnym elementem dokumentacji medycznej. Są wykorzystywane w dydaktyce, w celach naukowych, publikacjach naukowych, specjalistycznych bazach danych, a także w działalności marketingowo-edukacyjnej. Bardzo często takie zdjęcia możemy spotkać na stronach internetowych specjalistycznych gabinetów medycznych i w mediach społecznościowych, w takich serwisach jak Facebook czy Instagram. Rozwój kanałów komunikacyjnych współczesnego świata w połączeniu z coraz większą dostępnością do Internetu powoduje, iż pojawiają się postulaty ochrony wizerunku pacjenta, który nie zawsze jest właściwie chroniony, m.in. z powodu braku odrębnych przepisów. Przegląd wybranych orzeczeń i poglądów doktryny przedstawia różnice, jakie istnieją w definicjach wizerunku człowieka. Brak definicji legalnej wizerunku jest nie bez znaczenia dla braku jednoznacznych wytycznych pojmowania wizerunku pacjenta. Wprowadzenie odpowiednich przepisów lub rekomendacji, które określą, kiedy i na jakich warunkach można publikować wizerunek pacjenta, pozwoliłyby jednoznacznie rozstrzygnąć, czy dana forma przedstawienia pacjenta jest jego wizerunkiem czy nie oraz pomogłyby uniknąć sytuacji wątpliwych i ograniczyć ewentualne przyszłe roszczenia i pytania prawne.

Abstract

Photos of patients are an important element of medical documentation. They are used in didactics, for scientific purposes, in scientific publications, in specialist databases, as well as for marketing and educational purposes. Very often, such photos can be found on the websites of specialized medical offices and social media, on such websites as Facebook or Instagram. The development of the communication channels of the modern world, combined with the increasing availability of the Internet, leads to postulates to safeguard the patient image, which is not always adequately legally protected, among others, due to the absence of separate regulations. An overview of selected rulings and doctrines shows the differences that exist in the definitions of a human image. The lack of a legal definition of image results in the lack of clear guidelines on how to understand the patient image. By introducing appropriate regulations or recommendations that would determine what exactly the patient image is, as well as when and under what conditions the patient image can be published, it would be possible to avoid uncertain situations and limit possible future claims and legal issues.

Słowa kluczowe

wizerunek, prawo do wizerunku, ochrona wizerunku, wizerunek pacjenta, dobra osobiste

Key words

image, image rights, image protection, patient image, personal rights

Piśmiennictwo (59)

  1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). DzUrz UE L119.
  2. Ustawa z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Tj DzU z 2017 r., poz 1318.
  3. Kubiak R. Prawo medyczne. Warszawa, Polska: CH Beck; 2010:245–246.
  4. Dubisz S. Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 5. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Naukowe PWN; 2003:133.
  5. Ritterman S. Komentarz od ustawy o prawie autorskim. Kraków, Polska: Księgarnia Leona Frommera; 1937:120.
  6. Grzybowski S. Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Prawnicze; 1957:95.
  7. Błeszyński J. Prawo autorskie. Warszawa, Polska: Państwowe Wydawnictwo Naukowe; 1988:155.
  8. Stefaniuk K. Naruszenie prawa do wizerunku przez rozpowszechnienie podobizny. PiP. 1970;1:62–67.
  9. Wojnicka E. Prawo do wizerunku w ustawodawstwie polskim. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego – Prace z Prawa Własności Intelektualnej. 1990;56:107.
  10. Barta J, Markiewicz R. Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji. W: Barta J, Czajkowska-Dąbrowska M, Ćwiąkalski Z, Markiewicz R, Traple E. Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz. Wyd. 4. Kraków, Polska: Kantor Wydawniczy Zakamycze; 2005:626–644.
  11. Barta J, Markiewicz R. Wokół prawa do wizerunku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego – Prace z Prawa Własności Intelektualnej. 2002;80:11–31.
  12. Sieńczyło-Chlabicz J. Przedmiot, podmiot i charakter prawa do wizerunku. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego. 2003;8:17–24.
  13. Carson v Here’s Johnny Portable Toilets, Inc. 698 F.2d 831 (6th Cir. 1983).
  14. Święcka K, Święcki J. Prawo autorskie i prawa pokrewne – komentarz. Wybór międzynarodowych aktów prawnych. Warszawa, Polska: Kodeks; 2004:140.
  15. Błeszyński J. Glosa do wyroku z 27.02.2003 r. IV CKN 1819/00. OSP 2004, nr 6, poz 75.
  16. Grzeszak T. Reklama a ochrona dóbr osobistych (naruszenie praw osobistych wykorzystanych w reklamie żyjących osób fizycznych). Przegląd Prawa Handlowego. 2000;2:17–13.
  17. Matlak A. Cywilnoprawna ochrona wizerunku. Kwartalnik Prawa Prywatnego. 2004;2:320.
  18. Wyrok Sądu Najwyższego z 27.02.03 r. IV CKN 1819, OSP 2004, nr 6, poz 75.
  19. Barta J, Matlak A, Markiewicz R, red. Prawo mediów. Warszawa, Polska: LexisNexis; 2005:452.
  20. Paragraf 22. Kunsturheberrechtsgesetz.
  21. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie 26.11.2003 r. VI ACa 348/03.
  22. Barta J, Markiewicz R, Matlak A, red. Prawo mediów. Wyd 2. Warszawa, Polska: Lexis Nexis; 2008:464–483.
  23. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16.04.2010 r. I ACa 1100/09.
  24. Parkin JR, Eagles JM. Blood-letting in bulimia nervosa. Br J Psychiatry. 1993;162:246–248.
  25. Court C. GMC finds doctors not guilty in consent case. BMJ. 1995;311:1245. doi:10.1136/bmj.311.7015.1245
  26. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. DzU z 1993 r. Nr 61, poz 284 ze zm.
  27. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych. DzU Nr 38, poz 167.
  28. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. DzU Nr 78, poz 483 ze zm.
  29. Szepietowski J, Pacan P, Reich A, Grzesiak M. Psychodermatologia. Wrocław, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego; 2012:38,89.
  30. Persichetti P, Simone P, Langella M, Marangi GF, Carusi C. Digital photography in plastic surgery: How to achieve reasonable standardization outside a photographic studio. Aesthet Plast Surg. 2007;31(2):194–200. doi:10.1007/s00266-006-0125-5
  31. Mukherjee B, Nair AG. Principles and practice of external digital photography in ophthalmology. Indian J Ophthalmol. 2012;60(2):119–125. doi:10.4103%2F0301-4738.94053
  32. Barta J, Markiewicz R. Media a Internet – postęp techniczny w mediach. W: Prawo mediów. Warszawa, Polska: Lexis Nexis; 2001;A/1–A174.
  33. Matlak A. Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym. Kraków, Polska: Kantor Wydawniczy Zakamycze; 2004:12.
  34. Stanisławska-Kloc S. Przedmiot prawa autorskiego. W: Barta J, Markiewicz R, red. Prawo autorskie a postęp techniczny. Kraków, Polska: Universitas; 1999:19.
  35. Else H. Radical open-access plan could spell end to journal subscriptions. Nature. 2018;561(7721):17–18. doi:10.1038/d41586-018-06178-7
  36. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce. 2015. https://www.gov.pl/documents/1068557/1069061/20180413_Kierunki_rozwoju_OD_wersja_ostateczna.pdf. Dostęp 3.01.2019.
  37. Budapest Open Access Initiative. Budapeszteńska inicjatywa otwartego dostępu do wiedzy po dziesięciu latach: ustawienie domyślne – otwartość. https://www.budapestopenaccessinitiative.org/boai-10-translations/polish. Dostęp 8.01.1019.
  38. Wikipedia. Hasło Medline. https://en.wikipedia.org/wiki/MEDLINE#cite_note-7. Dostęp 26.03.2019.
  39. Kus K, Hain M, Nowakowska E, et al. Medyczne bazy danych wykorzystywane dla optymalizacji leczenia stwardnienia rozsianego (SM) przez lekarzy w Polsce – badanie pilotażowe. Now Lek. 2012;81(2):113–121. http://www.nowinylekarskie.ump.edu.pl/uploads/2012/2/113_2_81_2012.pdf. Dostęp 8.01.1019.
  40. Zipern A. A quick way to search for images on the web. New York Times. http://www.nytimes.com/2001/07/12/technology/news-watch-a-quick-way-to-search-for-images-on-the-web.html. Opublikowano 12.07.2001. Dostęp 8.12.2018.
  41. Dhenakaran S, Sambanthan K. Web crawler: An overview. Int J Eng Res Appl. 2011;2(1):265–267. http://www.csjournals.com/IJCSC/PDF2-1/Article_49.pdf. Dostęp 8.12.2018.
  42. Marshall Z, Brunger F, Welch V, Asghari S, Kaposy C. Open availability of patient medical photographs in Google Images search results: Cross-sectional study of transgender research. J Med Internet Res. 2018;20(2):e70. doi:10.2196/jmir.8787
  43. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12.02.1998 r. I ACa 1044/97.
  44. Hood CA, Hope T, Dove P. Videos, photographs, and patient consent. BMJ. 1998;316:1009. doi:10.1136/bmj.316.7136.1009
  45. International Committee of Medical Journal Editors. Protection of patients’ rights to privacy. BMJ. 1995;311:1272. doi:10.1136/bmj.311.7015.1272
  46. The Royal Liverpool and Broadgreen University Hospitals. Patient Information: Consenting to Clinical Photography or Video recording. https://www.rlbuht.nhs.uk/media/2188/consent-to-clinica-photography-form-v202.pdf. Dostęp 14.02.2019.
  47. Institute of Medical Illustrators. http://www.imi.org.uk/. Dostęp 13.12.2018.
  48. General Medical Council. Making and using visual and audio recordings of patients. https://www.gmc-uk.org/ethical-guidance/ethical-guidance-for-doctors/making-and-using-visual-and-audio-recordings-of-patients. Dostęp 1.06.2018.
  49. LexDigital. Co to jest anonimizacja i pseudonimizacja? https://lexdigital.pl/co-to-jest-anonimizacja-i-pseudonimizacja. Dostęp 13.02.2019.
  50. Ustawa z 10.05.2018 r. o ochronie danych osobowych. DzU z 2018 r., poz 1000.
  51. Robben S. https://www.pexels.com/photo/face-facial-hair-fine-looking-guy-614810/. Dostęp 14.02.2019.
  52. The Lancet. Conset Form. http://www.thelancet.com/pb/assets/raw/Lancet/authors/lancet-consent-form.pdf. Dostęp 3.06.2018.
  53. The BMJ. Patient consent and confidentiality. https://www.bmj.com/about-bmj/resources-authors/forms-policies-and-checklists/patient-confidentiality. Dostęp 17.05.2018.
  54. Polish Archives of Internal Medicine – Polskie Archiwum Medycyny Wewnętrznej. Information for authors. http://pamw.pl/en/information-for-authors. Dostęp 14.02.2019.
  55. Archives of Medical Science. https://www.termedia.pl/Journal/Archives_of_Medical_Science-19/For-authors. Dostęp 14.02.2019.
  56. Acta Angiologica. Author guidelines. https://journals.viamedica.pl/acta_angiologica/about/submissions#authorGuidelines. Dostęp 1.06.2018.
  57. Arterial Hypertension. Author guidelines. https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/about/submissions#authorGuidelines. Dostęp 1.06.2018.
  58. e-Dentico. Regulamin publikacji prac naukowych oraz procedura recenzowania w „e-Dentico”. http://www.edentico.pl/artykul/156901-regulamin-publikacji-prac-naukowych-w-e-dentico/?ms=38&mss=41. Dostęp 1.06.2018.
  59. Advances in Respiratory Medicine. Author guidelines. https://journals.viamedica.pl/advances_in_respiratory_medicine/about/submissions#authorGuidelines. Dostęp 1.06.2018.
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu