Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2018, tom 8, nr 1, styczeń-marzec, str. 73–77

doi: 10.17219/pzp/75489

Typ publikacji: praca poglądowa

Język publikacji: polski

Pobierz cytowania:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Zaburzenia odżywiania u biegaczek narciarskich

Eating disorders in cross-country skiers

Natalia Grzebisz1,A,B,C,D,E,F

1 Szkoła Główna Turystyki i Rekreacji w Warszawie, Warszawa

Streszczenie

Negatywnym dla kobiet skutkiem profesjonalnego uprawiania sportu mogą być zaburzenia odżywiania. Powstają one na skutek współdziałania czynników psychologicznych, biologicznych i społecznych. Są elementem tzw. triady sportsmenek. Obniżenie kaloryczności posiłków jest przyczyną m.in. zaburzeń menstruacyjnych, odwapnienia kości, anoreksji, bulimii, depresji. Do stwierdzenia i oceny zaburzeń jedzenia wykorzystuje się najczęściej kwestionariusze orientacji w sporcie, szacunek poboru dziennego wapnia oraz pytania dotyczące wzrostu, masy ciała, czasu ćwiczeń, percepcji, odżywiania i cyklu miesiączkowego. Według badań zaburzenia odżywiania dotyczą 19,4% zawodniczek trenujących biegi, 23% z nich nieregularne miesiączkuje, a u 29,1% stwierdza się niedostateczne spożycie wapnia. Częściej zjawisko to występuje w krajach, gdzie biegi narciarskie są bardzo popularne, np. w Norwegii i Szwecji. Z problemem zbyt niskiej masy ciała borykały się Kristin Størmer Steira, Sofia Henriksson czy Eva Vrabcová-Nývltová. Badania nad zaburzeniami odżywiania przeprowadzone były również w grupie greckiej reprezentacji w biegach narciarskich. Niniejsza praca przedstawia analizę stanu dotychczasowej wiedzy o etiologii, częstotliwości występowania oraz skutkach zaburzeń odżywiania wśród biegaczek narciarskich na podstawie dostępnej literatury.

Abstract

In the case of women, the negative effect of practicing sports professionally could be eating disorders. They occur as the result of the interaction of psychological, biological and social factors. Eating disorders are part of the so-called female triad of athletes. The reduction of the caloricity of meals causes, among other things, menstrual disorders, bone decalcification, anorexia, bulimia, and depression. What is most often used in order to diagnose and assess eating disorders are the questionnaires of orientation in sport, estimated daily calcium intake, as well as questions regarding height, weight, exercise time, perception, nutrition, and menstrual cycle. According to the literature, the problem of eating disorders applies to 19.4% of cross-country skiers, while 23% of them have irregular menstrual periods and 29.1% show inadequate calcium intake. This phenomenon is more common in the countries where cross-country skiing is very popular, e.g., in Norway and Sweden. The problem of excessively decreased body mass hit Kristin Stormer Steira, Sofia Hendriksson or Eva Vrabcová-Nývltová. Research on eating disorders was also conducted on a group of the Greek representation cross-country skiers, which is rather untypical, taking into consideration the specificity of this discipline. This paper presents an analysis of the current state of knowledge on the etiology, incidence and effects of eating disorders in this group of competitors on the basis of the available literature.

Słowa kluczowe

zaburzenia odżywiania, anoreksja, biegaczki narciarskie, triada sportsmenek

Key words

eating disorders, anorexia, cross-country skiers, female athlete triad

Piśmiennictwo (24)

  1. Otis CL, Drinkwater B, Johnson M, Loucks A, Wilmore J. American College of Sports Medicine position stand: The female athlete triad. Med Sci Sports Exerc. 1997;29(5):1–9.
  2. Nattiv A, Agostini R, Drinkwater B, Yeager KK. The female athlete triad: The inter-relatedness of disordered eating, amenorrhea, and osteoporosis. Clin Sports Med. 1994;13(2):405–418.
  3. Bergh U, Forsberg A. Influence of body mass on cross-country ski racing performance. Med Sci Sports Exerc. 1992;24(9):1033–1039.
  4. Melin A, Tornberg AB, Skouby S, et al. The LEAF questionnaire: A screening tool for the identification of female athletes at risk for the female athlete triad. Br J Sports Med. 2014;48(7):540–545.
  5. Márquez S, Molinero O. Energy availability, menstrual dysfunction and bone health in sports: An overview of the female athlete triad. Nutr Hosp. 2013;28(4):1010–1017.
  6. Macleod AD. Sport psychiatry. Austr NZJ Psychiatry. 1998;32(6):860–866.
  7. Sundgot-Borgen J, Torstveit MK. The Female Athlete Triad: The role of nutrition. Schweizerische Zeitschrift für «Sportmedizin und Sporttraumatologie». 2003;51(1):47–52.
  8. Raczyńska B. Zaburzenia żywieniowe u zawodniczek. Sport wyczynowy. 2001;5–6:437–438.
  9. Zawila G, Steib M, Hoogenboom B. The female collegiate crosscountry runner: Nutritional knowledge and attitudes. J Athl Train. 2003;38(1):67–74.
  10. Schubiger RC. Eating disorders in athletes: The role of coach sensitivity, family influences and recreation activities [praca magisterska]. Pullman: Washington State University; 1996.
  11. Sundgot-Borgen J. Risk and trigger factors for the development of eating disorders in female elite athletes. Med Sci Sports Exerc. 1994;26(4):414–419.
  12. Ronsen O, Sundgot-Borgen J, Maehlum S. Supplement use and nutritional habits in Norwegian elite athletes. Scand J Med Sci Sports. 1999;9(1):28–35.
  13. Stocks B, Betts JA, McGawley K. Effects of carbohydrate dose and frequency on metabolism, gastrointestinal discomfort, and crosscountry skiing performance. Scand J Med Sci Sports. 2015;26(9): 1100–1108.
  14. Sundgot-Borgen J, Torstveit MK. Prevalence of eating disorders in elite athletes is higher than in the general population. Clin J Sport Med. 2004;14(1):25–32.
  15. Ekblom B, Bergh U. Cross-country skiing. W: Maughan RJ, red. Nutrition in Sport. Oxford: Blackwell Science; 2000.
  16. Stoggl T, Enqvist J, Muller E, Holmberg HC: Relationships between body composition, body dimensions, and peak speed in cross-country sprint skiing. J Sports Sci. 2010;28(2):161–169.
  17. Larsson P, Henriksson-Larsén K. Body composition and performance in cross-country skiing. Int J Sports Med. 2008;29(12):971–975.
  18. Papadopoulou K, Gouvianaki A, Grammatikopoulou M, Maraki Z, Pagkalos I. Body composition and dietary intake of elite cross-country skiers members of the Greek national team. Asian J Sports Med. 2012;3(4):257–266.
  19. Wilmore JH. Body composition in sport and exercise: Directions for future research. Med Sci Sports Exerc. 1983;15(1):21–31.
  20. Thompson SH. Characteristics of the female athlete triad in collegiate cross-country runners. J Am Coll Health. 2007;56(2):129–136.
  21. Hagmar M, Hirschberg AL, Berglund L, Berglund B. Special attention to the weight-control strategies employed by Olympic athletes striving for leanness is required. Clin J Sport Med. 2008:18(1);5–9.
  22. Meyer NL, Parker-Simmons S, Erbacher JM. The Role of Adequate Nutrition For Performance and Health For Female Cross-Country Skiers 20016/07. FIS. https://www.loppet.org/files/lnr/pdfs/2014/nutrition-for-female-cross-country-skiers-0607.pdf. Dostęp 15.03.2017.
  23. Thomas DT, Erdman KA, Burke LM. American College of Sports Medicine joint position statement: nutrition and athletic performance. Med Sci Sports Exerc. 2016;48(3):543–568.
  24. Jeukendrup A. A step towards personalized sports nutrition: Carbohydrate intake during exercise. Sports Med. 2014;44(Supl 1):25–33.
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu