Streszczenie

Wprowadzenie. Aktywność fizyczna i zdrowe żywienie to podstawa prawidłowego rozwoju i dobrego stanu zdrowia. Szczególnie ważne są w okresie dojrzewania, ponieważ zdrowy styl życia dzieci i młodzieży wpływa stymulująco na ich rozwój fizyczny i umysłowy, a także na dobre samopoczucie i sprawność w późniejszym wieku. Nieprawidłowości w sposobie odżywiania się i aktywności fizycznej przyczyniają się do powstania chorób: układu sercowo-naczyniowego, otyłości, cukrzycy i osteoporozy. W ostatnich latach zwiększyła się ich liczba u dzieci i młodzieży. Wskazuje to na potrzebę wielokierunkowych działań zmierzających do promocji zdrowia i edukacji na temat prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej.
Cel pracy. Poznanie zachowań zdrowotnych z zakresu sposobu żywienia i aktywności fizycznej wśród osób poniżej 18. r.ż.
Materiał i metody. Na podstawie ankiety przeanalizowano sposób żywienia i aktywność fizyczną 114 uczniów w wieku do 18 lat. Udział w badaniu był dobrowolny i anonimowy.
Wyniki. Wśród ankietowanych 42% wykonywało ćwiczenia fizycznie tylko 1–2 razy w tygodniu bądź wcale, a 28% przeznaczało jednorazowo na sport mniej niż 30 min. Prawie połowa dzieci (49%) jadła słodycze przynajmniej 5 razy w tygodniu, a 30% z nich codziennie. Trzydzieści osiem procent respondentów spożywało słone przekąski co najmniej 4 razy w tygodniu, 34% jadło żywność typu fast food co najmniej raz w tygodniu, 30% piło napoje wysokosłodzone minimum 5 razy w tygodniu. Aż 38% uczniów przyznało, że piło co najmniej jedną filiżankę kawy dziennie, 10% – napoje energetyczne, a 8% paliło papierosy. Jednocześnie 32% dzieci jadło mniej niż 2 porcje warzyw i owoców dziennie, 82% piło mniej niż 5 szklanek wody dziennie, a 47% dzieci nie piło mleka.
Wnioski. Respondenci do 18. r.ż. wykazują niedostateczną aktywność fizyczną oraz nieprawidłowości w sposobie odżywiania się. Dotyczy to głównie zbyt małej ilości spożywanych warzyw i owoców oraz nadmiernego spożycia żywności typu fast food, słodyczy, słonych przekąsek oraz zastępowania wody i mleka napojami wysokosłodzonymi.

Abstract

Background. Physical activity and healthy eating are key elements of proper development and good health. They are particularly important during puberty because healthy lifestyle stimulates physical and mental development, well-being and fitness later in life. Poor nourishment and low physical activity contribute to the development of cardiovascular diseases, obesity, diabetes and osteoporosis. In recent years, the number of said diseases in children and adolescents has risen. That indicates the need for multidirectional activities promoting healthy lifestyle and education on the topic of proper nutrition and physical activity.
Objectives. The aim of this study was to observe health-related behavior of adolescents in regard to nourishment and physical activity.
Material and Methods. Nourishment and physical activity of 114 students under the age of 18 years has been analysed using a questionnaire. Participation was anonymous and voluntary.
Results. Among the respondents, 42% take part in a physical activity only 1–2 a week or never and 28% devote less than 30 min to sport. Nearly half (49%) of children eat sweets at least 5 times a week and 30% eat them every day. 38% of children consume salty snacks at least 4 times a week, 34% eat junk food at least once a week, 30% drink beverages with high sugar content (soda, fruit juice) at least 5 times a week. As many as 38% of students admit to drinking at least one coffee a day, 10% consume energy drinks, and 8% smoke cigarettes. At the same time, 32% of respondents ate less than 2 portions of fruit and vegetables a day, 82% drank less than 5 glasses of water a day and 47% didn’t drink milk.
Conclusion. Respondents under the age of 18 years display low physical activity and inadequate diet. Insufficient amount of vegetables and fruit, excessive consumption of junk food, sweets, salty snacks, substituting milk and water with sugary beverages are widespread.