Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2016, tom 6, nr 4, październik-grudzień, str. 301–307

doi: 10.17219/pzp/64691

Typ publikacji: praca oryginalna

Język publikacji: polski

Pobierz cytowania:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Wykształcenie kobiet a stosowanie suplementów diety

Women’s Education and the Use of Dietary Supplements

Teresa Grzelak1,A,C,D,E,F, Katarzyna Suliga1,A,B,C,D

1 Zakład Biologii Chorób Cywilizacyjnych, Katedra Chemii i Biochemii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań

Streszczenie

Wprowadzenie. Polska należy do grupy krajów europejskich o największej częstości stosowania suplementów diety.
Cel pracy. Ocena uwarunkowań przyjmowania przez kobiety mające różne wykształcenie suplementów diety zawierających witaminy oraz składniki mineralne.
Materiał i metody. Od lutego do maja 2015 r. zbadano 226 osób płci żeńskiej w wieku 18–66 lat, w tym 133 mające wykształcenie wyższe i 93 kobiety z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym, zawodowym lub średnim.
Wyniki. Wykazano, że więcej osób płci żeńskiej z wyższym wykształceniem (68,4%) w porównaniu z pozostałymi kobietami (45,2%) stosuje suplementy diety. Głównym powodem sięgania po te preparaty wśród wszystkich zbadanych kobiet była chęć poprawy ogólnego stanu zdrowia, skóry, włosów i paznokci. Respondentki pozyskują wiedzę na temat suplementacji przede wszystkim od lekarzy i z Internetu. Kobiety z wyższym wykształceniem najczęściej deklarowały stosowanie preparatów z witaminą D (28,6%), a pozostałe osoby – kompleksu witamin z grupy B (20,4%). Wśród przyjmowanych składników mineralnych w obu populacjach dominował magnez (stosowało go odpowiednio 16,1 i 20,3% respondentek).
Wnioski. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia zwiększa się świadomość potrzeby suplementacji, czyli uzupełniania diety o niezbędne witaminy i składniki mineralne. Istnieje konieczność edukacji kobiet, zwłaszcza z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym, zawodowym lub średnim, na temat skutków nieuzasadnionego stosowania suplementów diety.

Abstract

Background. Poland belongs to a group of European countries with the highest use of dietary supplements.
Objectives. The aim of the study was to evaluate the conditions of using dietary supplements, containing vitamins and minerals, by women with different levels of education.
Material and Methods. In the period from February to May 2015, 226 women, aged 18–66 years, were examined. 133 of them had higher education and 93 – primary or secondary education.
Results. It was determined that the intake of dietary supplements in women with university education is higher (68.4%) compared with the other women (45.2%). The main reason for the use of dietary supplements, among all respondents, was to improve general state of health or health of the skin, hair, and nails. The main sources of information about supplementing the nutritional deficiencies are the physicians and the Internet. Women with university education use most often the supplement of vitamin D (28.6%), whereas those with primary or secondary education – the vitamin B-complex (20.4%). Magnesium was the most popular mineral supplement in both groups (respectively 16.1 and 20.3% of respondents).
Conclusion. Based on the results, it can be concluded that the awareness of the need to supplement the diet with essential vitamins and minerals increases with the level of education. It is necessary to educate women, especially those with primary, vocational or secondary education, about the effects of unjustified use of dietary supplements.

Słowa kluczowe

suplementy diety, witaminy, składniki mineralne, wykształcenie

Key words

dietary supplementation, vitamins, minerals, education

Piśmiennictwo (28)

  1. Rock L.C.: Multivitamin-multimineral supplements: who uses them? Am. J. Clin. Nutr. 2007, 85(1), 2775–2795.
  2. Frączek M., Szumiło M., Burdan F., Szumiło J.: Suplementacja diety. Zdr. Publ. 2012, 122(3), 329–331.
  3. Stoś K., Głowala A.: Suplementy diety – ocena i kwalifikacja. Żyw. Człow. Metabol. 2011, 38(4), 284–294.
  4. Waśkiewicz A., Piotrowski W., Dojka E.: Znaczenie wybranych witamin i składników mineralnych pochodzących z suplementacji w żywieniu ludzi ze środowiska miejskiego i wiejskiego – badanie Pol-MONICA bis. Przegl. Lek. 2003, 60, 63–67.
  5. Jarosz M.: Suplementy diety a zdrowie. Porady lekarzy i dietetyków. PZWL, Warszawa 2008.
  6. Sigłowa A., Bertrandt B., Conder M., Bertrandt K., Lisiecka A., Kubiak P., Urbańska A.: Suplementacja diety wśród studentów. Żywn. Nauka. Technol. Jakość 2009, 4(65), 236–249.
  7. Sygnowska E., Waśkiewicz A.: Ocena rozpowszechnienia i wielkości suplementacji witaminami i składnikami mineralnymi w populacji polskiej. Rocz. Państ. Zakł. Hig. 2009, 60(2), 167–170.
  8. Stefańska E., Ostrowska L., Czapska D., Karczewski J.: Ocena zawartości witamin w całodziennych rajach pokarmowych kobiet o prawidłowej masie ciała oraz z nadwagą i otyłością. Żyw. Nauka, Technol. Jakość 2009, 4(65), 286–294.
  9. Płudowski P., Karczmarewicz E., Chlebna-Sokół D., Czech-Kowalska J., Dębski R., Dobrzańska A., Franek E., Głuszko P., Konstantynowicz J., Książyk J.B., Księżopolska-Orłowska K., Lewiński A., Litwin M., Lorenc R.S., Łukaszkiewicz J., Marcinowska-Suchowierska E., Milewicz A. Misiorowski W., Nowicki M., Rozentryt P., Socha P., Solnica B., Szalecki M., Tałałaj M., Żmijewski M.A.: Witamina D: Rekomendacje dawkowania w populacji osób zdrowych oraz w grupach ryzyka deficytów – wytyczne dla Europy Środkowej 2013 r. Standardy Medyczne/ Pediatria 2013, 10, 573–578.
  10. Roomi M.A., Farooq A., Ullah E., Lone K.P.: Hypovitaminosis D and its association with lifestyle factors. Pak. J. Med. Sci. 2015, 31(5), 1236–1240.
  11. Bolanowski J., Bolanowski M.: Znaczenie wapnia i witaminy D w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Adv. Clin. Exp. Med. 2005, 14(5), 1057–1062.
  12. Sicińska E., Wyka J.: Spożycie folianów w Polsce na podstawie piśmiennictwa z ostatnich 10 lat (2000–2010). Rocz. Państ. Zakł. Hig. 2011, 62(3), 247–256.
  13. Cieślik E., Kościej A., Gębusia A.: Ocena wiedzy i pobrania kwasu foliowego przez kobiety w wieku rozrodczym. Probl. Hig. Epidemiol. 2013, 94(3), 594–599.
  14. Marzec Z., Koch Z.: Ocena pobrania wybranych składników odżywczych z całodziennymi racjami pokarmowymi studentów. Probl. Hig. Epidemiol. 2013, 94(3), 619–621.
  15. Maćkowiak K., Torliński L.: Współczesne poglądy na rolę witaminy C w fizjologii i patologii człowieka. Now. Lek. 2007, 76(4), 349–356.
  16. Czajkowska-Mysłek A., Gajewska M., Bartodziejska B.: Zawartość kompleksu witamin z grupy B w wybranych suplementach diety. Bromat. Chem. Toksykol. 2014, 47(3), 347–352.
  17. Stefańska E., Ostrowska L., Kardasz M., Kozioł M.: Ocena zawartości wybranych składników mineralnych w całodziennych racjach pokarmowych kobiet o prawidłowej masie ciała oraz z nadwagą i otyłością. Bromat. Chem. Toksykol. 2011, 44(2), 127–133.
  18. Hamułka J., Wawrzyniak A., Piątkowska D., Górnicka M.: Ocena spożycia żelaza, witaminy B12 i folianów w grupie kobiet w wieku prokreacyjnym. Rocz. Państ. Zakł. Hig. 2011, 62(3), 263–270.
  19. Waśkiewicz A., Sygnowska E.: Wartość odżywcza diety kobiet w wieku rozrodczym zamieszkałych na terenie Polski. Bromat. Chem. Toksykol. 2011, 44(3), 252–256.
  20. Bancerz B., Duś-Żuchowska M., Cichy W., Matusiewicz H.: Wpływ magnezu na zdrowie człowieka. Przegl. Gastrol. 2012, 7(6), 359–366.
  21. WHO Secretariat, Andersson M., de Benoist B., Delange F., Zupan J.: Prevention and control of iodine deficiency in pregnant and lactating women and in children less than 2-years-old: conclusions and recommendations of the Technical Consultation. Publ. Health Nutr. 2007, 10, 1606–1611.
  22. Szybiński Z.: Work of the Polish Council for Control of Iodine Deficiency Disorders, and the model of iodine prophylaxis in Poland. Pol. J. Endocrinol. 2012, 63, 156–160.
  23. Taylor P.N., Okosieme O.E., Murphy R., Hales C., Chiusano E., Maina A., Joomun M., Bestwick J.P., Smyth P., Paradice R., Channon S., Braverman L.E., Dayan C.M., Lazarus J.H., Pearce E.N.: Maternal perchlorate levels in women with borderline thyroid function during pregnancy and the cognitive development of their offspring: data from the Controlled Antenatal Thyroid Study. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2014, 99, 4291–4298.
  24. Pietruszka B., Brzozowska A.: Uwarunkowania suplementacji diety witaminami i składnikami mineralnymi w Polsce. Żyw. Człow. Metab. 2002, 29 (supl.), 215–219.
  25. Berendsen A.A., van Lieshout L.E., van den Heuvel E.G., Matthys C., Péter S., de Groot L.C.: Conventional foods, followed by dietary supplements and fortified foods, are the key sources of vitamin D, vitamin B6, and selenium intake in Dutch participants of the NU-AGE study. Nutr Res. 2016 doi: 10.1016/j.nutres.2016.05.007. [Epub ahead of print].
  26. Rautiainen S., Manson J.E., Lichtenstein A.H., Sesso H.D.: Dietary supplements and disease prevention – a global overview. Nat. Rev. Endocrinol. 2016, 12(7), 407–420. doi: 10.1038/nrendo.2016.54.
  27. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących. Ginekol. Pol. 2014, 85, 395–399.
  28. Milman N., Paszkowski T., Cetin I., Castelo-Branco C.: Supplementation during pregnancy: beliefs and science. Gynecol. Endocrinol. 2016, 9, 1–8. [Epub ahead of print].
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu