Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health
2016, tom 6, nr 2, kwiecień-czerwiec, str. 159–164
doi: 10.17219/pzp/60917
Typ publikacji: praca poglądowa
Język publikacji: polski
Pobierz cytowania:
Dlaczego zgadzamy się na transplantację? Czynniki wpływające na podjęcie decyzji o przekazaniu organów
Why Do We Agree to Organ Donation? Factors of Transplantation Decision Making
1 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Kraków
Streszczenie
Mimo że wprowadzenie ustawy transplantacyjnej uregulowało prawne aspekty pozyskiwania narządów, pojawiły się problemy praktyczne, etyczne i psychologiczne wynikające z ustawowo przyjętej zgody domniemanej. Z tego powodu zobligowano lekarzy do rozmowy z rodziną mającej na celu weryfikację woli zmarłego w kwestii przekazania organów do przeszczepu. Lekarze często jednak obawiają się reakcji krewnych, dlatego nie decydują się na przeprowadzenie tego typu rozmowy. Samo środowisko medyczne pozostaje również podzielone w tej sprawie. Literatura wskazuje bowiem na wiele psychologicznych czynników wpływających zarówno na zgodę, jak i odmowę bliskich zmarłego. Wśród nich wymienia się w szczególności miejsce, w którym wiadomość została przekazana, własne doświadczenia lub wiedzę medyczną członków rodziny i poziom zrozumienia procesu choroby. Na pozytywną reakcję wpływają także umiejętności interpersonalne lekarza oraz sposób przekazania informacji o złym rokowaniu lub śmierci pacjenta. Ważne wydaje się więc zwiększanie poziomu edukacji społeczeństwa na temat transplantacji oraz udoskonalanie komunikacji między rodzinami dawców a personelem medycznym. Co więcej, niezwykle ważne jest również przygotowanie lekarzy zarówno do przekazywania informacji o śmierci, jak i możliwości pozyskiwania narządów, biorąc pod uwagę stan psychiczny krewnych pogrążonych w żałobie. Obecną sytuację mogłaby zmienić kampania medialna, która informowałaby społeczeństwo, głównie drogą internetową, o znaczeniu przekazywania organów do przeszczepu.
Abstract
Despite the introduction of The Cell, Tissue and Organ Recovery, Storage and Transplantation Act, which regulates the legal aspects of organ transplantation, some practical, ethical and psychological problems stemming from legally sanctioned presumed consent occurred. As a result, the doctors are obliged to have a conversation with the patient’s family members regarding his or her attitude towards organ donation. The doctors often decide not to talk with the family because they are afraid of their reaction. Even medical community remains divided about this issue. Literature identifies a number of psychological factors affecting both the approval and refusal of organ donation. These include the place where the conversation takes place, personal experience and medical knowledge of family members, and the understanding of the patient’s disease. The doctor’s interpersonal skills and his or her ability to communicate tragic news affect the positive reaction of the family. That is the reason why it is important to increase the society’s knowledge about transplantation and improve the quality of communication between the donor’s family and the medical staff. What is more, it is important to prepare the doctors both to provide information about the patient’s death and the possibility of organ donation and of the psychological status of the grieving family. The current situation could be improved by a media campaign, especially an Internet one, that would inform the society about the importance of organ donation.
Słowa kluczowe
rodzina, transplantacja, pozyskiwanie organów, komunikowanie
Key words
family, transplantation, organ donation, communication
Piśmiennictwo (26)
- Majchrowicz M., Kalita K.: Postawy wybranych grup społecznych wobec świadomej zgody na pobieranie narządów do przeszczepów. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, Rzeszów 2012, 1, 86–97.
- Patrzałek D., Janczak D.: Problemy w pozyskiwaniu narządów i tkanek do transplantacji w Polsce – czy i jaka jest rola do spełnienia lekarza rodzinnego. Fam. Med. Prim. Care Rev. 2008, 10, 3, 1005–1008.
- Mądro R.: Relacje w układzie: biorca przeszczepu–lekarz–dawca i jego rodzina. [W:] Humanizm i medycyna: relacje lekarz–pacjent. Red. Imieliński K. Polska Akademia Medycyny, Warszawa 1993, s. 132.
- Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1411 z późn. zm.).
- Volz Wegner A., Szucs T.D.: Predictors of family communication of one’s organ donation intention in Switzerland. Int. J. Public Health 2011, 56, 217–223.
- Kosieradzki M., Jakubowska-Winecka A., Feliksiak M., Kawalec I., Zawilinska E., Danielewicz R., Czerwinski J., Malkowski P., Rowinski W.: Attitude of Healthcare Professionals: A Major Limiting Factor in Organ Donation from Brain-Dead Donors. Hindawi Publishing Corporation Journal of Transplantation 2014, Article ID 296912, 411–417.
- Miller L.D., Gardiner S.K., Gubler D.O.: Emergency department referral for organ donation: more organ donors and more organs per donor. Am. J. Surg. 2014, 207, 728–734.
- Wakefield C.E., Watts K.J., Homewood J., Meiser B., Siminoff L.A.: Attitudes toward organ donation and donor behavior: a review of the international literature. Prog. Transplant. 2010, 20, 4, 380–391.
- Woderska N.: Rola rodziny w podejmowaniu decyzji o dawstwie narządów do transplantacji. Piel. Pol. 2013, 1(47), 7–11.
- Mullins G.C., Simesf D., Yuenj K.J.: Approaching families for organ donation – intensivist’ perspectives. Anaesth Intensive Care 2012, 40, 1035–1039.
- Skwirczynska-Szalbierz E., Matoszka N., Sepioło A., Ostrowski M.: Communication with family after loss, in the context of transplantology. Transpl. P. 2014, 46, 2036–2039.
- Hyde M., White K.M.: A test of three interventions to promote people’s communication of their consent for organ donation. Psych. Health 2013, 28, 399–417.
- Rodrique J.R., Cornell D.L., Howard R.J.: Relationship of exposure to organ donation information to attitudes, beliefs, and donation decisions of next of kin. Prog. Transplant. 2009, 19, 2.
- Neate S.L., Marckt C.H., Skinner M., Dwyers B., McGain F., Weilandtt T.J., Hickey B.B., Jelinek A.: Understanding Australian families’ organ donation decisions. Anaesth Intensive Care 2015, 43, 1.
- Murray L., Miller A., Dayoub C., Wakefield C., Homewood J.: Communication and consent: discussion and organ donation decisions for self and family. Transpl. P. 2013, 45, 10–12.
- Jurek J., Chwal M., Janusz B., de Barbaro B.: Pobranie narządów po śmierci: psychologiczna sytuacja rodziny, kontekst kulturowy, rola profesjonalistów. Psychoterapia 2011, 4(159), 51–64.
- Schulz P.J., van Ackere A., Hartung U., Dunkel A.: Prior family communication and consent to organ donation: using intensive care physicians’ perception to model decision processes. J. Pub. Health Res. 2012, 1(2), 130–136.
- Saub E.J., Shapiro J., Radecki S.: Do patient want to talk to their physicians about organ donation? Attitudes and knowledge about organ donation: a study of Orange county, California Residents. J. Comm. Health 1998, 23, 6.
- Jasper J.D., Harris R.J., Lee B.C., Miller K.E.: Organ donation terminology: are we communicating life or death? Health Psychol. 1991, 70(1), 34–41.
- Szmyt D.: Postawy wobec alokacji narządów do przeszczepów. Mag. Piel. Poł. 2014, 12.
- Jakubowska-Winecka A.: Psychological rules of communication with relatives of a potential organ donor – the Polish experience. Ann. Transplant. 1998, 3(1), 42–45.
- Shaishav P., Desai T.: Perceptions and practices encouraging organ donation among doctors in Surat City. Nat. J. Com. Med. 2011, 2.
- Anker A.E., Feeley T.H.: Why families decline donation: the perspective of organ procurement coordinators. Prog. Transplant. 2010, 20, 3.
- Weiss J., Coslovsky M., Keel I., Immer F.F., Juni P.: Organ donation in Switzerland – an analysis of factors associated with consent rate. Plos One 2014, 9, 9.
- Thomas S.L., Milnes S., Komesaroff P.A.: Understanding organ donation in the collaborative era: a qualitive study of staff and family experiences. Intern. Med. J. 2009, 39, 588–594.
- Jung H., Egyed-Zsigmond I., Hecser L., Brinzaniuc K.: Attitudes and preffered information sources in mediacal students and family doctors regarding organ donation and transplantation. Transpl. P. 2011, 649–652.