Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2016, tom 6, nr 1, styczeń-marzec, str. 7–14

doi: 10.17219/pzp/60384

Typ publikacji: praca oryginalna

Język publikacji: polski

Pobierz cytowania:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Ocena zasobów ludzkich ochrony zdrowia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem migracji zagranicznej pielęgniarek i lekarzy na tle zmian demograficznych. Analiza danych zastanych

Assessment of Human Resources for Health in Poland with Particular Emphasis on International Migration of Nurses and Doctors in Light of Demographic Changes: Analysis of Existing Data

Rafał Szpakowski1,A,B,C,D,E,F, Patrycja Zając2,B,C,D,E,F, Grażyna Dykowska1,B,C,D,E,F

1 Zakład Zdrowia Publicznego, Wydział Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

2 Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego, Wydział Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa

Streszczenie

Wprowadzenie. Zasoby ludzkie są kluczowym elementem systemu opieki zdrowotnej. Aktualna ocena wielkości zasobów ludzkich jest podstawową potrzebą każdego kraju na świecie. Sytuacja dotycząca zasobów ludzkich w grupie zawodowej pielęgniarek i lekarzy w Polsce jest alarmująca. Polska ma jeden z najniższych wskaźników liczby pielęgniarek i lekarzy na tysiąc mieszkańców wśród krajów UE-28.
Cel pracy. Przedstawienie aktualnej sytuacji dotyczącej zasobów ludzkich w polskim systemie ochrony zdrowia.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono na podstawie danych statystycznych pochodzących z samorządów zawodowych pielęgniarek (Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych – NIPiP) i lekarzy (Naczelna Izba Lekarska – NIL), informacji zawartych w biuletynach statystycznych Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ), rozporządzeń Ministra Zdrowia RP w sprawie limitu przyjęć na studia medyczne, informacji umieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia, danych statystycznych Eurostatu i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Metodą badawczą była analiza danych zastanych.
Wyniki. Wskaźnik liczby pielęgniarek i lekarzy na 1 tys. mieszkańców na tle krajów UE-28 należy do jednego z najniższych. System edukacji kadry medycznej w Polsce wytworzył lukę pokoleniową. Migracja pielęgniarek i lekarzy utrzymuje się na stałym, względnie niskim poziomie. Postępujące starzenie się społeczeństwa spowoduje zwiększenie popytu na usługi świadczone przez pielęgniarki i lekarzy.
Wnioski. Wpływ czynnika demograficznego, migracji pracowników ochrony zdrowia oraz zdolności systemu edukacji do szkolenia nowych pokoleń pielęgniarek i lekarzy spowodują, że decydenci polityki zdrowotnej w Polsce staną przed ogromnym wyzwaniem zaspokojenia przyszłych potrzeb starzejącego się społeczeństwa.

Abstract

Background. Human resources are a crucial part of delivering health care services to population. There is a great need for assessing the actual size of human resources in each country in the world. The situation concerning human resources of nurses and doctors in Poland is alarming. Poland has one of the lowest ratios of nurses and doctors per 1,000 population among 28 countries in the EU.
Objectives. The aim of this study is to present the current situation regarding human resources in the Polish health care system.
Material and Methods. The research material included: statistical data from professional self-nurses: the Supreme Chamber of Nurses and Midwives (NIPiP) and doctors: the Polish Chamber of Physicians (NIL), data from statistical bulletins of the Centre for Health Information Systems (CSIOZ), regulation of the Minister of Health on the limit of admissions to medical schools, information from the website of the Ministry of Health, statistical data from Eurostat and the OECD. The research method was an analysis of existing data.
Results. The education system of medical staff in Poland has led to a generation gap. Migration of nurses and doctors remains at a constant, relatively low level. The progressive aging of the population will increase demand for services from nurses and doctors.
Conclusion. The impact of the demographic factor, migration of health workers, and the ability of education system to train new nurses and doctors will result in the fact that the Polish health policy makers will have a tough challenge ahead so as to meet the needs of an aging population.

Słowa kluczowe

pielęgniarki, lekarze, zasoby ludzkie, pracownicy medyczni

Key words

nurses, health workers, physicians, human resources

Piśmiennictwo (37)

  1. WHO Country Assessment Tool; On the uses and sources for human resources for health (HRH) data, Switzerland. World Health Organization, Geneva. http://www.who.int/hrh/resources/HRH_data-online_version_survey_ use_sources.pdf (data dostępu: 12.11.2014).
  2. Health resources; Nurses indicator. Organization for Economic Cooperation and Development. DOI: 10.1787/283e64de-en (data dostępu: 5.12.2014).
  3. Health resources; Doctors indicator. Organization for Economic Cooperation and Development. DOI: 10.1787/4355e1ec-en (data dostępu: 5.12.2014).
  4. Transforming and Scaling up Health Professional Education and Training; Policy Brief on Monitoring and Evaluating the Education of Health Professionals, Switzerland. World Health Organization, Geneva. http://whoeducationguidelines. org./sites/default/files/uploads/whoeduguidelines_PolicyBrief_MnE.pdf (data dostępu: 16.11.2014).
  5. Global Code of Practice on the International Recruitment of Health Personnel; Sixty-third World Health Assembly – WHA63.16. World Health Organization. http://www.who.int/hrh/migration/code/code_en.pdf?ua=1 (data dostępu: 15.10.2014).
  6. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2003, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 15.01.2014).
  7. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2004, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  8. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2006, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  9. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2007, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  10. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2008, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  11. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2009, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  12. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2010, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  13. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2011, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  14. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2012, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  15. Biuletyn statystyczny Ministerstwa Zdrowia; Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia 2013, Warszawa, Polska. https://www.csioz.gov.pl/statystyka/biuletyn-statystyczny/ (data dostępu: 22.01.2014).
  16. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 lipca 2008, w sprawie limitów przyjęć na studia medyczne; Dz.U. 2008 nr 117 poz. 744. 2008. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20081170744 (data dostępu: 11.01.2014).
  17. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2007, w sprawie limitów przyjęć na studia medyczne; Dz.U. 2007 nr 116 poz. 807. 2007. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20071160807 (data dostępu: 11.01.2014).
  18. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2006, w sprawie limitów przyjęć na studia medyczne; Dz.U. 2006 nr 114 poz. 779. 2006. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20061140779 (data dostępu: 11.01.2014).
  19. Zając P., Szpakowski R.: Pielęgniarstwo – zawód deficytowy? Pol. Prz. Nauk Zdr. 2013, 4(37), 64–68.
  20. Wstępna ocena zasobów kadrowych do roku 2020; Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, Polska. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Warszawa. http://www.nipip.pl/attachments/article/1782/Wstepna.ocena.zasobow. kadrowych.pdf (data dostępu: 12.01.2014).
  21. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lipca 2009, w sprawie limitów przyjęć na studia medyczne; Dz.U. 2009 nr 109 poz. 914. 2009. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20091090914 (data dostępu: 11.01.2014).
  22. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 lipca 2010, w sprawie limitów przyjęć na studia medyczne; Dz.U. 2010 nr 128 poz. 864. 2010. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20101280864 (data dostępu: 11.01.2014).
  23. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 sierpnia 2011, w sprawie limitów przyjęć na studia medyczne; Dz.U. 2011 nr 165 poz. 993. 2011. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20111650993 (data dostępu: 11.01.2014).
  24. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2012, w sprawie limitów przyjęć na studia medyczne; Dz.U. 2012 poz. 1082. 2012. http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20120001082 (data dostępu: 11.01.2014).
  25. Sikora D.: Zrobienie specjalizacji trwa nawet kilkanaście lat. Gazeta Prawna, 15 września 2008. Adres: http://praca. gazetaprawna.pl/artykuly/35815,zrobienie_specjalizacji_trwa_nawet_kilkanascie_lat.html (data dostępu 11.01.2014).
  26. Walczak W.: Wieloetatowość pracowników a zarządzanie kapitałem ludzkim. E-mentor. Grudzień 2011, 5(42). http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/42/id/877 (data dostępu: 2.02.2014).
  27. Ocena sytuacji, uwarunkowania projektu; Analiza zasobów stacjonarnej opieki zdrowotnej, Polska. Ministerstwo Zdrowia, Warszawa. Adres: http://www2.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=q101&ms=&ml=pl&mi=&mx=0&mt= &my=0&ma= 07234 (data dostępu: 2.02.2014).
  28. Starzenie się społeczeństwa polskiego i jego skutki. Opracowania tematyczne; Biuro Analiz i Dokumentacji, Polska. Kancelaria Senatu, Warszawa. http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/15/plik/ot-601.pdf (data dostępu: 12.01.2014).
  29. Kołton R.: 48 godzin. Med. Prakt. Adres: http://www.mp.pl/kurier/96212 (data dostępu: 3.02.2014).
  30. Liczby zaświadczeń wydanych lekarzom ubiegającym się o uznanie kwalifikacji w innych krajach UE, Polska. Naczelna Izba Lekarska, Warszawa. http://www.nil.org.pl/__data/assets/pdf_file/0009/91944/Zestawienie-nr-06a.pdf (data dostępu: 23.12.2014).
  31. Liczba pielęgniarek i położnych, które otrzymały zaświadczenie o kwalifikacjach do wykonywania zawodu. Analizy i raporty statystyczne, Polska. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Warszawa. http://www.nipip.pl/index.php/ samorzad/stat/268-migracja/2622-liczba-zaswiadczen-wydanych-w-latach-2004-2013 (data dostępu: 23.12.2013).
  32. Liczba pielęgniarek i położnych zarejestrowanych i zatrudnionych. Analizy i raporty statystyczne 2013. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Warszawa. http://www.nipip.pl/index.php/samorzad/stat/1919-liczba-pielegniarekipoloznych-zarejestrowanych-i-zatrudnionych (data dostępu: 10.01.2014).
  33. Zestawienie liczbowe lekarzy i lekarzy dentystów wg wieku, płci i tytułu zawodowego, Polska. Naczelna Izba Lekarska, Warszawa. http://www.nil.org.pl/__data/assets/pdf_file/0005/93425/Zestawienie-nr-03.pdf (data dostępu: 29.12.2013).
  34. Analiza liczby zarejestrowanych i zatrudnionych pielęgniarek i położnych w roku 2011 oraz prognoza liczby zarejestrowanych i zatrudnionych pielęgniarek i położnych na lata 2015–2035, Polska. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Warszawa. http://www.nipip.pl/attachments/article/2010/Analiza%202.03..2015.pdf (data dostępu: 20.03.2014).
  35. Population projections. Europejski Urząd Statystyczny. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&plugin=0&language=en&pcode=tps00002 (data dostępu: 5.12.2014).
  36. Lanzier G.: The greying of the baby boomers. A century-long view of ageing in European populations. Statistics in focus. 2011, 23. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-SF-11-023/EN/KS-SF-11-023-EN.PDF (data dostępu: 2.02.2014).
  37. Rozkrut M.: Analiza możliwości zaspokojenia rosnących potrzeb zdrowotnych. Prognozy rozwoju rynku dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce. Wiad. Ubezp., numer specj. 2013, 4, 33–46.
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu