Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69,56
Ogólny współczynnik odrzuceń – 24,41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodyczność – kwartalnik

Pobierz PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2016, tom 6, nr 1, styczeń-marzec, str. 63–67

doi: 10.17219/pzp/59507

Typ publikacji: praca poglądowa

Język publikacji: polski

Pobierz cytowania:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Wpływ stylu życia na zapobieganie oraz przebieg cukrzycy

Influence of Lifestyle on Prevention and Course of Diabetes

Magdalena Gibała1,A,B,C,D, Grzegorz Janowski2,A,B,C

1 Kliniczny Szpital Wojewódzki Nr 1 im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie, Rzeszów

2 Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza, Rzeszów

Streszczenie

Z doniesień naukowych wynika, że odpowiedni styl życia ma wpływ na zapobieganie wystąpienia cukrzycy typu 2. Głównym powodem zachorowania na ten rodzaj cukrzycy jest insulinooporność, której przyczynę upatruje się w niewłaściwej diecie, siedzącym trybie życia oraz długotrwałym stresie. Spożywanie dużej ilości cukrów prostych, które znajdują się m.in. w słodyczach, przekąskach i białym pieczywie, doprowadza do hiperglikemii, zwiększenia wydzielania insuliny, a co za tym idzie – do wyczerpania jej zapasów w komórkach β wysp trzustkowych, zmniejszenia wrażliwości mięśni szkieletowych oraz innych tkanek na jej działanie. Siedzący tryb życia, spędzanie wielu godzin przed komputerem czy telewizorem nasilają wspomniany patomechanizm, gdyż mięśnie nie pracując, nie mogą zużywać nadmiaru przyjmowanej glukozy. Stres w domu lub pracy dodatkowo powoduje utrzymywanie się dużego stężenia glukozy, doprowadzając do zmniejszenia wrażliwości tkanek na insulinę oraz nasilając dodatkowo chęć podjadania. Przestrzeganie diety bogatej w węglowodany złożone, które znajdują się w chlebach gruboziarnistych, razowych makaronach, warzywach, zmniejsza występowanie hiperglikemii i jej dalszych skutków. Prowadzenie aktywnego trybu życia, umiarkowany, a częsty wysiłek fizyczny oraz unikanie stresu są podstawą zapobiegania cukrzycy typu 2. Stosowanie tych zaleceń u osób cierpiących już na cukrzycę typu 1 lub 2 umożliwia wyrównanie glikemii, lepszą kontrolę choroby, a więc poprawę jakości życia pacjentów.

Abstract

The scientific research indicates that a healthy lifestyle is significant for type 2 diabetes prevention. The main reason of type 2 diabetes is insulin resistance caused by poor nutrition, sedentary lifestyle, and chronic stress. Excess sugar consumption, including sweets, snacks and white bread leads to hyperglycemia. In consequence, the increase of insulin production results in the exhausting accumulation of this hormone in a pancreas, decreasing the sensitivity of skeletal muscles and other tissues to it. Sedentary lifestyle, spending long hours at the computer or TV, intensifies this pathomechanism. Muscles do not work and cannot consume the excess of glucose. In addition, stress at work or home causes the steady retention of a high level of glycemia leading to the decrease of the sensitivity of tissues to insulin, consequently, intensifying the desire for having snacks. A diet rich in complex carbohydrates, such as: coarse bread, whole wheat pasta and vegetables reduces the occurrence of hyperglycemia and its further consequences. Keeping an active lifestyle, avoiding stress, doing moderate and frequent exercises are essential for type 2 diabetes prevention. By complying with these recommendations, people already suffering from diabetes type 1 or 2, are able to level glycemia, have a better control of the disease, and increase quality of life.

Słowa kluczowe

cukrzyca, aktywność fizyczna, dieta, otyłość, insulinooporność

Key words

diabetes mellitus, motor activity, diet, obesity, insulin resistance

Piśmiennictwo (21)

  1. Raport Grupy Konsultacyjnej WHO (1999). Definicja, rozpoznawanie i klasyfikacja cukrzycy. Med. Prakt. 2000, 1, 85–109.
  2. Davidson M.B.: Jak rozpoznać cukrzycę i określić stężenie glukozy we krwi? Diabetol. Prakt. 2002, 3, 109–114.
  3. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2015. Diabetol. Klin. 2015, 4, supl. A.
  4. IDF Diabetes Atlas. 6 edycja 2013, http://www.idf.org/diabetesatlas (dostęp 17.04.2015).
  5. Fabian W., Koziarska-Rościszewska M., Szymczyk I.: Cukrzyca. PZWL, Warszawa 2008, wyd. 1.
  6. Tatoń J., Czech A., Bernas M.: Diabetologia Kliniczna. PZWL, Warszawa 2008, wyd. 1.
  7. Sieradzki J.: Znaczenie wczesnego rozpoznania i wyrównania cukrzycy. Terapia 2002, 2, 117.
  8. Biela U., Pająk A., Kaczmarczyk-Chałas K., Głuszek J., Tendera M., Waśkiewicz A., Kurjata P., Warzykowski B.: Częstość występowania nadwagi i otyłości u kobiet i mężczyzn w wieku 20–74 lat. Wyniki programu WOBASZ. Kardiol. Pol. 2005, 63, 4, 1–4.
  9. Psurek A., Szymborka-Kajanek A., Wróbel M., Strojek K.: Otyłość i ryzyko kardiometaboliczne. Przew. Lek. 2008, 3, 10–17.
  10. Walker M.: Obesity, insulin resistance, and its link to noninsulin-dependent diabetes mellitus. Metabolism 1995, 44, 3, 18–20.
  11. Wing R.R., Phelan S.: Long-term weight loss maintenance. Am. J. Clin. Nutr. 2005, 82, 222–225.
  12. The Diabetes and Nutrition Study: Group of the European Association for the Study of Diabetes (EASD): Recommendations for the nutritional management of patients with diabetes mellitus. Eur. J. Clin. Nutr. 2000, 54, 353–355.
  13. Ciok J., Dolna A.: Indeks glikemiczny w patogenezie i leczeniu dietetycznym cukrzycy. Diabetol. Prakt. 2006, 7, 2, 78–85.
  14. Willett W., Manson J., Liu S.: Glycemic index, glycemic load, and risk of type 2 diabetes. Am. J. Clin. Nutr. 2002, 76, 274–280.
  15. Saris W.H.M., Blair S.N., Van Baak M.A., Eaton S.B., Davies P.S.W., Die Pietro L., Fogelholm M., Rissanen A., Schoeller D., Swinburn B., Tremblay A., Westerterp K.R., Wyatt H.: How much physical activity is enough to prevent unhealthy weight gain? Outcome of the IASO 1st Stock Conference and consensus statement. Obes. Rev. 2003, 4, 101–114.
  16. Brownell K.D., Wadden T.A.: The Learn Program for Weight Control. American Health Publishing Company, Dallas 1999.
  17. Bromboszcz J., Dylewicz P.: Rehabilitacja kardiologiczna. Stosowanie ćwiczeń fizycznych. Elipsa-Jaim, Kraków 2005, wyd. 1, 109–168.
  18. Paszkot M., Grzeszczak W., Kokoszka-Paszkot J.: Wpływ leczenia uzdrowiskowego w Wysowej-Zdroju na stopień wyrównania cukrzycy typu 2. Diabetol. Dośw. Klin. 2002, 2, 1, 111–116.
  19. Niebisz A.B., Jasik M., Karnafel W.: Rola diety i zmiany stylu życia w leczeniu cukrzycy typu 2 u osoby z zespołem metabolicznym. Diabetol. Prakt. 2006, 7, 2, 138–141.
  20. Hargreaves M., Angus D., Howlett K., Conus N.M., Febbraio M.: Effect of heat stress on glucose kinetics during exercise. J. Appl. Physiol. 1996, 81, 1594–1597.
  21. Cohen B.E., Panguluri P., Na B., Whooley M.A.: Psychological risk factors and the metabolic syndrome in patients with coronary heart disease: findings from the Heart and Soul Study. Psychiatry Res. 2010, 175, 133–137.
© Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu