Streszczenie

Procesy poznawcze i wykonawcze są zaangażowane niemal w każde działanie człowieka. Zaburzenia psychiczne, choć nie zawsze widoczne podczas pierwszego kontaktu z pacjentem, mogą obniżać jego jakość życia w stopniu równie istotnym, co niepełnosprawność ruchowa. Co więcej, często bezpośrednio wpływają na motywację chorego i wyniki rehabilitacji ruchowej. Choroby niedokrwienne mózgu, takie jak udar niedokrwienny czy choroby małych naczyń, powodują wiele objawów zaburzających dobrostan psychofizyczny pacjenta w zakresie funkcji ruchowych, czuciowych i emocjonalno-poznawczych. W praktyce pielęgniarskiej ważna jest znajomość cech charakterystycznych zaburzeń neuropsychologicznych i sposobów ich rehabilitacji, ponieważ każdy rodzaj oddziaływań może mieć terapeutyczny wpływ na pacjenta. W pracy dokonano przeglądu oddziaływań terapeutycznych mających na celu usprawnianie funkcji poznawczych zaburzonych wskutek chorób niedokrwiennych mózgu. Obok tradycyjnych metod opisano nowe, rzadko jeszcze stosowane formy usprawniania będące uzupełnieniem standardowo prowadzonych terapii. Są to programy komputerowe oraz ćwiczenia wspomagane sprzężeniem zwrotnym. Nowością w terapii poudarowej jest neurofeedback. Dzięki treningom dochodzi do zmian w funkcjonowaniu poznawczym, także na poziomie funkcji i struktury mózgu. Zmiany te są widoczne zarówno u pacjentów trenowanych metodami tradycyjnymi, jak i z wykorzystaniem programów komputerowych. Sugeruje to ważną rolę procesów neuroplastyczności mózgu w poprawie funkcjonowania poznawczego po treningach.

Abstract

Cognition and executive functions are involved in almost every activity of a man. Mental dysfunctions, though not always apparent during the first contact with a patient, can reduce quality of life as much as physical disability. What is more, they often directly affect the motivation of a patient and the effects of rehabilitation. Ischemic diseases, such as stroke or microvascular diseases, cause a variety of symptoms. They interfere with patient’s physical and psychological well-being in terms of motor function, senses, emotions and cognition. It is important to know the specifics of neuropsychological disorders and rehabilitation in the nursing practice. To improve lost skills, the patient needs systematic neuropsychological therapy. Because of a high percentage of disability after stroke, we are still searching for therapies that will enable the best solution to the problem of this group. The aim of this paper is to review the therapeutic interventions improving cognitive functions. As a complement to standard therapy, the new forms of rehabilitation have been described, such as computer programs and exercises with feedback. Neurofeedback is a novelty in the treatment of stroke. The results of trainings are: changes in the cognition and executive functions, even at the level of brain. These changes can be seen both in patients trained with traditional methods and with the use of computer programs. This suggests an important role of brain neuroplasticity in improving cognition after training.