Streszczenie

Wprowadzenie. Każde działanie medyczne jest ingerencją w nietykalność cielesną i godzi w dobra osobiste pacjenta. Naturalnie ingerencja ta i naruszanie dóbr są usprawiedliwiane celem, jakiemu służą. Art. 192 kodeksu karnego nakłada jednak sankcję karną na lekarza, który podejmuje działanie medyczne bez zgody pacjenta. Ustawa w powołanym przepisie posługuje się pojęciem „zabieg leczniczy” niemniej przyjęto, że przepis dotyczy każdego działania medycznego – także badania. Obowiązek uzyskania świadomiej – bo nie jakiejkolwiek – zgody pacjenta na działanie medyczne wynika nie tylko z prawa karnego lecz także z przepisów o prawach pacjenta, o zasadach wykonywania zawodu lekarza a także z kodeksu etyki lekarza. Skuteczność zgody i jej świadomość pozostają w związku z uzyskaniem przez pacjenta informacji w dwóch obszarach. Pierwszy z nich dotyczy aktualnego stanu zdrowia i rzeczywistej potrzeby podjęcia proponowanych działań medycznych, drugi zaś ewentualnych powikłań mogących wyniknąć z zastosowanej procedury.
Cel pracy. Ukazanie znaczenia obu rodzajów informacji dla skuteczności zgody na leczenie.
Materiał i metody. Opracowanie powstało na podstawie analizy obowiązujących norm prawnych, literatury przedmiotu oraz orzecznictwa.
Wyniki. Zgoda na działanie medyczne jest skuteczna jedynie w przypadku poprzedzenia jej przystępną i w miarę wyczerpującą informacją o stanie zdrowia pacjenta. Drugim warunkiem skuteczności zgody na działanie medyczne jest zaprezentowanie pacjentowi możliwych zagrożeń i ewentualnych powikłań, jakie niesie ze sobą zastosowanie proponowanej procedury medycznej.
Wnioski. Właściwe leczenie nie wyczerpuje obowiązków lekarza wobec pacjenta. Właściwe informowanie pacjenta o jego stanie i możliwych zagrożeniach czyni zgodę pacjenta świadomą. Zaniedbanie obowiązków lekarza w tym obszarze czyni zgodę nieskuteczną a podjęte działanie medyczne nielegalnym.

Abstract

Background. Every medical treatment is the intervention into personal inviolability and might be harmful for the patient. Such intervention and possible breaching of personal rights are obviously justified by the medically defined aim. But art. 192 of the Penal Code impose on the physician the penal sanctions, if he or she will conduct medical treatment without the patent’s consent. The duty of obtaining a conscious – but not any – consent from the patient follows not only from The Penal Code, but also from regulations regarding to patient’s rights, rules for the practice of medicine, but also from Medical Code of Ethics. The formal and legal effectiveness and its consciousness are in essential relation to information provided to the patients. The first stage of the information refers to current health conditions and actual need for medical treatment. The information of potential complications are the second stage of communication between the patient and medical stuff.
Objectives. The aim of presented article is to show the significance of both types of information provided to the patient.
Material and Methods. This article is the result of analysis of being in force legal regulations, the literature of the subject and judicial decisions.
Results. The consent for medical treatment might be regarded as legally effective if the intelligible and – to the extent possible – complete information are formerly provided to the patient. The second condition of the legal effectiveness of such a consent is presentation to the patient each potential complications ant threats, which might occur as a the result of conducted medical treatment.
Conclusion. The proper treatment does not exhaust the physician duties towards patients. The appropriate information about patient’s state of health and its possible threats make his/her consent conscious. The failure to comply with the aforementioned obligation shall result in ineffectiveness of the consent and illegibility of the procedure.