Streszczenie

Wprowadzenie. Częstość występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci zwiększa się wraz z wiekiem, osiągając największy odsetek wśród nastolatków. Nadwaga i otyłość określane mianem epidemii są poważnym problemem zdrowia publicznego skłaniającym do zastanowienia, jakie elementy wpływają na częste nieprawidłowości w stanie odżywienia tej grupy wiekowej. Do niekorzystnych czynników należy zaliczyć: błędy żywieniowe, niedostateczny poziom wiedzy, nawyki nabyte w dzieciństwie, chęć przypodobania się kolegom oraz niezdrową żywność oferowaną jeszcze nie tak dawno w sklepikach szkolnych. Istotna dla zachowania prawidłowej masy ciała jest aktywność ruchowa. Zarówno zbyt krótki czas przeznaczony na aktywność fizyczną, jak i nadmierna masa ciała sprzyjają występowaniu nadciśnienia tętniczego będącego jednym z kryteriów diagnostycznych zespołu metabolicznego.
Cel pracy. Określenie częstości występowania nadwagi i otyłości oraz nieprawidłowych wartości ciśnienia tętniczego krwi u młodzieży, a także poznanie rodzaju żywności oferowanej w szkolnych sklepikach i sprawdzenie, czy brak aktywności fizycznej i wielkość kieszonkowego wpływają na wartość BMI wśród ankietowanych.
Materiał i metody. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, przeprowadzając ankietę wśród losowo wybranej grupy młodzieży bielskiego technikum zawodowego. U każdego ankietowanego wykonano ponadto pomiary masy i wysokości ciała oraz ciśnienia tętniczego krwi. Obliczoną wartość BMI oraz wartość ciśnienia tętniczego krwi odniesiono do siatek centylowych.
Wyniki. Wartości BMI świadczące o występowaniu nadwagi lub otyłości odnotowano u jednej piątej ankietowanych chłopców, jednocześnie tylko u 4 z nich stwierdzono nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego krwi.
Wnioski. Wartości BMI powyżej 90. centyla odnotowano odpowiednio u 12,5 lub 21,3% chłopców w zależności od rodzaju użytych siatek centylowych. Prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego krwi zaobserwowano u chłopców z BMI poniżej 5. centyla. Proponowana żywność w szkolnych sklepikach nie sprzyja rozwijaniu właściwych nawyków żywieniowych. Najczęściej kupowano produkty przetworzone, wysokokaloryczne. Istnieje dodatnia korelacja między wartością BMI chłopców a wielkością otrzymywanego kieszonkowego.

Abstract

Background. The frequency of overweight and obesity among children increases with age, reaching the highest percentage among teenagers. The epidemic of overweight and obesity is a serious problem to public health. Dietary errors, eating habits acquired in childhood, the desire to please other kids, and unhealthy food offered in school cafeterias should be counted among the list of influential factors. Physical activity is essential for maintaining correct body mass. Insufficient time devoted to physical activity, as well as increased body mass, are both unfavorable factors conducive to the occurrence of high blood pressure, which is one of the diagnostic criteria of metabolic syndrome.
Objectives. The purpose of the research done among students of technical vocational school in Bielsko was to describe the frequency of the occurrence of overweight/obesity and abnormal readings of blood pressure among youth.
Material and Methods. A diagnostic poll method was used in the study, employing a survey among a randomly selected group of young people. Weight, height and blood pressure were measured. The calculated BMI and the value of blood pressure were compared to a growth chart.
Results. The value of BMI corresponding to overweight/obesity was found in 1/5 of the researched boys; at the same time, only in 4 of them abnormal values of blood pressure were found.
Conclusion. The values of BMI above 90 percentile were recorded in 12.5% and 21.3% of boys depending on the type of used centile charts. Proper blood pressure was observed in boys with a BMI below the 5th percentile. The food offered in school cafeterias does not help develop healthy eating habits. Most of the time, processed, high calorie foods were purchased. There is a positive correlation between the value of boys’ BMI and the height of the received pocket money.