Streszczenie

Wprowadzenie. Problemu uzależnień, chociaż w wielu przypadkach dotyczy dorosłych, nie można rozpatrywać bez uwzględnienia w nim roli rodziny. Dom rodzinny jako najbliższe środowisko młodzieży jest źródłem oddziaływania na jego psychikę. Trudne rodzinne sytuacje, kłótnie i nieadekwatne oczekiwania rodziców względem dzieci często powodują, że młody człowiek czuje się osamotniony i aby zwrócić na siebie uwagę, zaczyna sięgać po różne środki uzależniające. Młodzież gimnazjalna jest szczególnie zagrożona ze względu na trudny okres adolescencji (dojrzewania). Specyfika tego okresu polega na wyjątkowej podatności na stres, wpływ otoczenia, powoduje podejmowanie ryzykownych zachowań. Dojrzewanie fizyczne i psychiczne nie zawsze idzie w parze, dlatego ważną rolę w przygotowaniu emocjonalnym ma rodzina i szkoła, która realizuje zadania dydaktyczne i wychowawcze, wspierając rozwój intelektualny.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono wśród uczniów gimnazjum. W badaniach posłużono się techniką ankietową, był to autorski kwestionariusz. Ankieta zawierała 40 pytań i dotyczyła trzech bloków tematycznych. Pytania podzielono na: zamknięte i półzamknięte. Do zobrazowania struktury odpowiedzi w ankiecie na poszczególne pytania wyznaczono procentowy udział wskazań poszczególnych kategorii w całej badanej próbie. Porównania badanych parametrów dokonano, używając testu χ2.
Wyniki. Wiedza młodzieży na temat procesu uzależnienia od substancji psychoaktywnych nie różniła się wśród grupy badanej młodzieży. Wyniki przeprowadzonych badań ukazują, że w grupie badanych osób młodzież niezależnie od miejsca zamieszkania coraz częściej sięga po środki uzależniające. Problemem współczesnej cywilizacji jest coraz młodszy wiek inicjacji.
Wnioski. Należy usprawnić system wsparcia społecznego, promować zdrowy styl życia oraz powołać liderów młodzieżowych. Przestrzeganie i ochrona młodzieży przed skutkami uzależnienia jest ważnym czynnikiem w pracy pielęgniarki szkolnej, pedagogów i nauczycieli. Profilaktyka wspiera rozwój młodzieży, uczy radzenia sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, skutecznego odmawiania przyjmowania substancji uzależniających. Zobowiązuje również do pomocy w identyfikacji czynników uzależniających i pomocy podjęcia decyzji do dalszego postępowania oraz wsparcia ucznia i jego rodziny.

Abstract

Background. Although the issue of addictions in many cases concerns adults, it cannot be analyzed without taking the role of a family into account. Home as the closest environment for teenagers is the source of influence on their psyche. Difficult family situations, arguments and an inadequate parents expectations to their abilities often cause that a teenager feels alone and starts to turn to various addictive substances to draw attention. The teenagers from a junior secondary school are particularly at risk because of a difficult period of adolescence. Specificity of this period brings on an exceptional proneness to stress. Moreover, the influence of others causes taking risky behaviours. Physical and mental adolescence does not always go hand in hand with each other, therefore family and school play an important role in an emotional development. These two accomplish both didactic and educational objectives and support intelectual development.
Material and Methods. They conducted research amongst pupils of the junior secondary school. In examinations they used the survey technique, was it is an author’s questionnaire. The questionnaire form contained 40 questions and concerned three thematic blocks. Questions were divided on: closed and half-walled-in. For depicting the structure of the reply in the questionnaire form a percentage share of individual indications of the category was appointed as individual questions in the entire examined attempt. They effected comparing checked parameters, using the χ2 test.
Results. The knowledge of young people about the addiction process didn’t differ from psychedelic substances amongst the group of the examined young stock. Findings of conducted examinations are showing, that in the group of examined persons young people irrespective of the domicile more and more often reach for centres making conditional. He is a problem of the contemporary civilization more and more young age of the initiation.
Conclusion. Therefore, the system of social support should be improved, healthy lifestyle should be promoted and teenager leaders should be called. Warning and protection of the teenagers against the effects of the addictions is a very important factor in a work of a school nurse, psychologists and teachers. Prevention supports young people development, teaches how to deal with difficult life situations and teaches how to refuse taking addictive substances successfully. It also obliges to help in addictive substances identification and in taking decisions that concern further proceedings and support for the student and his family.