Streszczenie

Wprowadzenie. Opieka nad przewlekle chorym członkiem rodziny wiąże się często z pogorszeniem jakości życia opiekunów oraz mogącymi wystąpić u nich problemami emocjonalnymi.
Cel pracy. Ocena depresji, lęku i agresji występujących u osób opiekujących się pacjentami odżywianymi przez gastrostomię w warunkach domowych.
Materiał i metody. Grupę badaną stanowiło 102 opiekunów pacjentów odżywianych przez gastrostomię. Do badania problemów emocjonalnych wykorzystano skalę HADS-M.
Wyniki. Większość respondentów to osoby w wieku powyżej 40 lat, mających wykształcenie średnie i wyższe. Najczęściej byli to małżonkowie pacjentów przeszkoleni przez personel medyczny pod kątem odżywiania chorych przez gastrostomię. Na potrzeby analizy skali HADS-M opiekunów podzielono na 2 grupy. Pierwszą z nich stanowiły kobiety – K (n = 73), a drugą mężczyźni – M (n = 29). W podskali depresji zaobserwowano występowanie zespołu depresyjnego u 25% badanych (K – 32% vs M – 7%), objawów depresyjnych o istotnym znaczeniu klinicznym u 39% (K – 42% vs M – 31%) oraz brak objawów u 36% (K – 26% vs M – 62%). W podskali lęku zespół lękowy rozpoznano u 45% badanych opiekunów (K – 56% vs M – 18%), objawy lękowe o istotnym znaczeniu klinicznym u 15% (K – 15% vs M – 10%), a brak objawów lękowych u 40% (K – 27% vs M – 72%). W podskali agresji zaobserwowano występowanie zachowań agresywnych u 54% respondentów (K – 61% vs M – 38%), stanów granicznych u 24% (K – 22% vs M – 28%), a żadnych zachowań agresywnych nie przejawiało 22% badanych (K – 17% vs M – 34%).
Wnioski. Badanie przeprowadzone z użyciem skali HADS-M pokazało, że kobiety częściej wykazują pełne zaburzenia lękowe, depresyjne i agresję. Według skali HADS-M pełne zachowania agresywne charakteryzują dwukrotnie więcej opiekunów w grupie kobiet niż w grupie mężczyzn. Po analizie skali HADS-M widać, że istnieje potrzeba udzielenia pomocy psychologicznej opiekunom pacjentów odżywianych przez gastrostomię w warunkach domowych.

Abstract

Background. Taking care of chronically ill family member is often connected with worsening the quality of life of caregivers, which can cause in them emotional problems.
Objectives. The aim of the study was to assess depression, anxiety and aggression occurring in people caring for patients fed by gastrostomy in domestic environment.
Material and Methods. The test group consisted of 102 caregivers of patients fed by gastrostomy – K (women, n = 73) and M (men, n = 29). The HADS-M scale has been used to assess emotional problems.
Results. The majority of respondents were over the age of 40 years, with secondary and higher education. Most often they were the spouses of patients, trained by medical staff to provide nutrition to patients by means of gastrostomy. For assessment with the HADS-M scale, the caregivers were divided into 2 groups. To the first belonged women (K, n=73), and to the other – men (M, n = 29). In the depression subscale, depressive syndrome was observed in 25% of the examined (K – 32% vs M – 7%), depressive symptoms of major clinical significance in 39% of respondents (K – 42% vs M – 31%) and lack of symptoms in 36% of respondents (K – 26% vs M – 62%). In the anxiety subscale general anxiety syndrome has been observed in 45% of the examined (K – 56% vs M – 18%), anxiety symptoms of major clinical significance in 15% respondents (K – 15% vs M – 10%) and lack of anxiety symptoms in 40% of caregivers (K – 27% vs M 72%). In the aggression subscale, aggressive behavior was observed in 54% of caregivers (K – 61% vs M – 38%), borderline aggressive behavior in 24% of respondents (K – 22% vs M – 28%) and lack of aggressive behavior in 22% of respondents (K – 17% vs M – 34%).
Conclusion. The HADS-M used in the study showed that women more often demonstrate full anxiety disorders, depression and aggression. Twice as many women than men caregivers display full aggressive behavior. There is a need to provide psychological support for caregivers of patients fed by gastrostomy in domestic environment.