Streszczenie

Wprowadzenie. Nowotwory złośliwe są drugą, zaraz po chorobach układu krążenia, przyczyną zgonów w Polsce. Ryzyko zachorowania zwiększa się wraz z wiekiem, a okres menopauzalny dodatkowo sprzyja rozwojowi nowotworów.
Cel pracy. Przedstawienie najczęściej występujących nowotworów złośliwych u kobiet w wieku okołoi pomenopauzalnym w Polsce w latach 1999–2012 oraz statystyczna ocena trendów zachorowalności i umieralności z tego powodu.
Materiał i metody. Analizę epidemiologiczną przeprowadzono na podstawie danych zgromadzonych w ramach Krajowego Rejestru Nowotworów w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Do analizy zakwalifikowano dane o zachorowalności i umieralności wśród kobiet w wieku 45 lat i starszych. Analizę statystyczną zaobserwowanych zmian na przestrzeni lat 1999–2012 przeprowadzono z użyciem testu χ² dla trendu, przyjmując poziom istotności p < 0,05.
Wyniki. W 2012 r. najwięcej było zachorowań na nowotwory złośliwe sutka, oskrzela i płuca oraz trzonu macicy. W tym samym roku najwięcej kobiet włączonych do badań zmarło z powodu raka oskrzela i płuca, sutka oraz jelita grubego. Porównanie powyższych danych z latami poprzednimi pozwoliło określić tendencje obserwowanego zjawiska. Wszystkie 3 typy nowotworów dominujące wśród zachorowań charakteryzowały się stałym trendem wzrostowym (współczynniki zmiennej x wyniosły odpowiednio: 3,38; 1,49; 1,02), ale jedynie w przypadku raków oskrzela i płuca zaobserwowano trend istotny statystycznie (χ² = 9,72; p = 0,002). Trend ten charakteryzował się tendencją wzrostową (1,52). W przypadku pozostałych 2 typów raków zauważono nieznaczny spadek.
Wnioski. Wśród kobiet w wieku okołoi pomenopauzalnym zwiększa się liczba zachorowań na nowotwory złośliwe. Na przestrzeni ostatnich lat udało się natomiast powstrzymać rosnący trend umieralności z tej przyczyny.

Abstract

Background. Malignant tumors are the second most common cause of death in Poland, right after cardiovascular diseases. The risk of morbidity increases with age, and menopausal period additionally contributes to the development of cancers.
Objectives. The aim of the study was to present the most common malignancies in Polish women in periand postmenopausal period in years 1999–2012, as well as to statistically evaluate their morbidity and mortality trends.
Material and Methods. Epidemiological analysis was conducted on the basis of data collected as a part of the Tumor Registry Department in Maria Skłodowska-Curie Institute of Oncology in Warsaw. Data of morbidity and mortality among women aged 45 and older were chosen for the analysis. Statistical analysis of observed changes in years 1999–2012 was conducted using χ² test. For statistical inference the significance level of < 0.05 was adopted.
Results. In 2012 the most common cases of malicious tumors in women in periand postmenopausal period were: breast cancer, bronchi and lung cancer, and endometrial cancer. In the same year, the majority of women included in the study died due to bronchi and lung cancer, breast cancer, and colorectal cancer. Comparison of the current data with the data from previous years enabled us to determine trends in the observed phenomenon. All 3 most common types of cancers were characterized by a constant growth trend (coefficients of variable x respectively: 3.38; 1.49; 1.02). However, only in the case of bronchi and lungs cancer a significant statistical trend has been observed (χ² = 9.72; p = 0.002). This trend was characterized by an upward tendency (1.52). In case of 2 remaining types of cancers a slight decrease was observed.
Conclusion. There is an increase in the number of cases of malicious tumors among women in periand postmenopausal period. However, over the last few years the growth trend of mortality from this cause has been stopped.