Nursing and Public Health

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69.56
Average rejection rate – 24.41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodicity – quarterly

Download PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2016, vol. 6, nr 1, January-March, p. 29–38

doi: 10.17219/pzp/61707

Publication type: original article

Language: Polish

Download citation:

  • BIBTEX (JabRef, Mendeley)
  • RIS (Papers, Reference Manager, RefWorks, Zotero)

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Ochrona radiologiczna z punktu widzenia pacjentów Zakładu Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku

Radiation Protection from the Point of View of Patients of the Radiology Department at the University Clinical Hospital in Białystok

Agnieszka Turczyńska1,A,B,C, Piotr Kułak2,C,D,E, Elżbieta Gościk2,E,F, Elżbieta Krajewska-Kułak3,A,E,F

1 Absolwentka kierunku elektroradiologia, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok

2 Zakład Radiologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok

3 Zakład Zintegrowanej Opieki Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok

Streszczenie

Wprowadzenie. Promieniowanie jonizujące wywiera wpływ na wszystkie organizmy żywe.
Cel pracy. Ocena wiedzy na temat bezpieczeństwa podczas wykonywania badań radiologicznych z punktu widzenia pacjentów.
Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w grupie 110 pacjentów Zakładu Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku z użyciem autorskiego kwestionariusza ankiety (30 pytań).
Wyniki. 95% ankietowanych uważało, że promieniowanie jonizujące jest szkodliwe, 81% wiedziało, jakie są tego skutki, a 60% znało pojęcie ochrony radiologicznej. Wiedzę tę badani najczęściej nabywali w szkole/uczelni (31%). Zdaniem 93% personel powinien przestrzegać zasad ochrony radiologicznej. W opinii 77% ankietowanych personel zastosował ochronę radiologiczną wobec siebie, a zdaniem 91% także wobec pacjenta. 45% pacjentów stwierdziło, że nie zostało poinformowanych przed badaniem o jakichkolwiek skutkach promieniowania. 52% badanych uważało, że każdy pacjent może mieć wykonane badanie z użyciem promieniowania.
Wnioski. Pacjenci mieli świadomość, że personel medyczny jest narażony na działanie promieniowania, zauważali potrzebę stosowania ochrony radiologicznej nie tylko wobec pacjentów, ale także pracowników zakładu rentgenodiagnostycznego, ale rzadko dopominali się o nią podczas badań. Zdecydowana większość ankietowanych uważała, że promieniowanie jonizujące jest szkodliwe, znała główne skutki promieniowania, a za najlepszą metodę zmniejszenia narażenia na nie uznano ochronę wrażliwych narządów lub części ciała. Respondenci byli przekonani, że pacjent zgłaszający się na badanie ma prawo do informacji o wielkości narażenia i ryzyku związanym z wykonywanym badaniem. Większość z nich twierdziła jednak, że nie byli informowani przed badaniem o jakichkolwiek skutkach promieniowania. Pacjenci polepszenie ochrony radiologicznej pacjenta widzieli w większym rozpropagowaniu problemu za pomocą ulotek i plakatów w poczekalni oraz zwielokrotnieniu częstości udzielanych informacji przez personel przed badaniem.

Abstract

Background. Ionizing radiation has an effect on all living organisms.
Objectives. The aim of this study is to assess the knowledge on safety by performing radiological surveys in the perception of patients.
Material and Methods. The study was conducted in a group of 110 patients (Clinical Hospital, Department of Radiology, Medical University of Bialystok). The authors used the original questionnaire (30 questions).
Results. Ninety five percent of respondents thought that ionizing radiation is harmful, 81% knew its consequences, and 60% knew the concept of radiological protection. Respondents most often learned this in schools and universities (31%). According to 93% of respondents, staff should follow the principles of radiation protection. Seventy seven percent of respondents applied radiation protection for staff and 91% for a patient. Forty five percent of patients reported they had not been informed before testing about any radiation side effects. Fifty two percent of respondents felt that tests with radiation could be performed on each patient.
Conclusion. Patients were well aware that medical personnel are exposed to radiation. They reported the need for radiological protection not only for patients but also for employees of the radiology department. The vast majority of respondents knew that ionizing radiation is harmful. Patients saw the improvement in the radiological protection because the public was informed about the problem by means of placing leaflets and posters in waiting rooms.

Słowa kluczowe

pacjenci, personel, ochrona radiologiczna

Key words

patients, medical staff, radiological pretection

References (33)

  1. Pruszyński B.: Radiologia. Diagnostyka obrazowa. Podstawy teoretyczne i metodyka badań. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2000.
  2. Emilianowicz J., Kocur J.: Podstawy radiobiologii i ochrony radiologicznej: oddziaływanie fal elektromagnetycznych wysokiej częstotliwości na organizmy żywe. Cz. 2. Wojskowa Akademia Medyczna, Łódź 1996.
  3. Sąsiadek M.: Radiografia. Podręcznik dla techników elektroradiologii. Urban & Partner, Warszawa 2011.
  4. Filipiak B., Mlicki K., Haratym Z.: Czy narażenie wewnętrzne personelu medycznego powinno być monitorowane? Współcz. Onkol. 1999, 6, 259–261.
  5. Jaworowski Z.: Beneficial radiation. Wiad. Chem. 1996, 50, 759–878.
  6. Brody A.S., Frush D.P., Huda W., Brent R.L.: Radiation risk to children from computed tomography. Pediatrics 2007, 120, 677–682.
  7. Raport firmy PMR: Rynek diagnostyki obrazowej w Polsce 2012, prognozy rozwoju na lata 2012–2014, http://www. synektik.pl/relacje_inwestorskie/spolka/rynek/(data dostępu: 28.07.2015).
  8. Staniszewska M.A., Papierz S.: Diagnostyczne badania rentgenowskie w 2004 r. w Polsce w kontekście narażenia populacji – ocena struktury i trendów. Med. Pr. 2006, 57, 251–256.
  9. Karpowicz J., Gryz K., Politański P., Zmyślony M.: Narażenie na pole magnetostatyczne i zagrożenia zdrowia przy obsłudze skanerów rezonansu magnetycznego. Med. Prac. 2011, 62, 309–321.
  10. Jaracz P.: Promieniowanie jonizujące w środowisku. Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2006.
  11. Broda R., Hryniewicz Z.A.: Człowiek i promieniowanie jonizujące. PWN, Warszawa 2001.
  12. Schillaci M.E.: Radiation and risk: a hard look at the data. Los Alamos Science 1995, 23, 91–115.
  13. Skłodowska A., Gostkowska B.: Promieniowanie jonizujące a człowiek i środowisko. Wyd. Nauk. Scholar: Biuro Handlowe Polon, Warszawa 1994.
  14. Pruszyński B., Walecki J.: Leksykon radiologii i diagnostyki obrazowej. ZamKor, Kraków 2003.
  15. Kraska A., Bilski B.: Narażenie pracowników ochrony zdrowia na promieniowanie jonizujące a hipoteza hormezy radiacyjnej. Med. Pr. 2012, 63, 371–376.
  16. Karpowicz J., Gryz K.: Ekspozycja pracowników obsługujących tomografy rezonansu magnetycznego w aspekcie narażenia zawodowego i bezpieczeństwa pracy. Inż. Biomed. Acta Biooptica Inf. Med. 2008, 14, 326–330.
  17. Karpowicz J., Gryz K.: Ekspozymetryczny profil narażenia zawodowego na pole magnetostatyczne przy tomografie rezonansu magnetycznego 1,5 T. Inż. Biomed. Acta Biooptica Inf. Med. 2010, 16, 261–264.
  18. Pachocki K.A.: Promieniowanie jonizujące. [W:] Czynniki szkodliwe w środowisku pracy – wartości dopuszczalne. Red.: Augustyńska D., Pośniak M. CIOP-PIB, Warszawa 2003, 264–284.
  19. Pachocki K.A.: Promieniowanie jonizujące. [W:] Ocena Ryzyka Zawodowego. Podstawy Metodyczne. Seria Zarządzanie Bezpieczeństwem i Higieną Pracy. Red.: Zawieski W. CIOP-PIB, Warszawa 2004, 232–152.
  20. International Commission On Radiological Protection, 1990 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection, Publication No. 60, Ann. ICRP 21 1–3, Pergamon Press, Oxford and New York 1991.
  21. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego (Dz.U. z 2005 r. Nr 20, poz. 168 z 3 lutego 2005).
  22. International Basic Safety Standards for Protection against Ionizing Radiation and for the Safety of Radiation Sources, Safety Series No. 115, IAEA, Vienna 1996.
  23. Gorczyca R., Wiśniewski K., Pochocki K., Różycki Z.: Ochrona radiologiczna w pracowni rentgenowskiej. Vademecum inspektora ochrony radiologicznej. EX-POLON, Warszawa 1997.
  24. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej (Dz.U. 2011 nr 51 poz. 265).
  25. Papierz S., Kacprzyk J., Kamiński Z., Zmyślony M.: Ocena narażenia zawodowego na promieniowanie rentgenowskie i gamma w Polsce w roku 2010. Med. Pr. 2011, 62, 579–582.
  26. Budzanowski M., Kopeć R., Woźniak A.: Raport z pomiarów dawek otrzymywanych przez pracowników zatrudnionych w narażeniu na promieniowanie jonizujące w medycynie. IFJ PAN, Kraków 2008.
  27. Staniszewska M.A., Jankowski J.: Narażenie personelu podczas zabiegów radiologii interwencyjnej. Med. Pr. 2000, 6, 563–571.
  28. Mrena S., Kivela T., Kurttio P., Auvinen A.: Lens opacities among physicians occupationally exposed to ionizing radiation – a pilot study in Finland. Scand. J. Work Environ. Health. 2011, 37, 237–243.
  29. Chodick G., Bekiroglu N., Hauptmann M., Alexander B.H., Freedman D.M., Doody M.M., Cheung L.C., Simon S.L., Weinstock R.M., Bouville A., Sigurdson A.J.: Risk of cataract after exposure to low doses of ionizing radiation: a 20-year prospective cohort study among US radiologic technologists. Am. J. Epidemiol. 2008, 168, 620–631.
  30. Jacob S., Michel M., Spaulding C., Boveda S., Bar O., Brézin A.P., Streho M., Maccia C., Scanff P., Laurier D., Bernier M.O.: Occupational cataracts and lens opacities in interventional cardiology (O’CLOC study): are X-Ray involved? BMC Public Health 2010, 10, 537.
  31. Doody M.M., Freedman D.M., Alexander B.H., Hauptmann M., Miller J.S., Rao R.S., Mabuchi K., Ron E., Sigurdson A.J., Linet M.S.: Breast cancer incidence in U.S. radiologic technologist. Am. Cancer Soc. 2006, 10, 2702–2715.
  32. Siemiński M.: Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2007.
  33. Golnik N., Tulik P.: IRPA initiative on radiation protection culture. Pol. J. Med. Phys. Eng. 2011, 17, 1–12.
© Wroclaw Medical University