Nursing and Public Health

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69.56
Average rejection rate – 24.41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodicity – quarterly

Download PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2015, vol. 5, nr 3, July-September, p. 305–310

Publication type: review article

Language: Polish

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Zachowania zdrowotne młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej

Health Behaviors of High School Students

Ewelina B. Kolarczyk1,

1 Studia doktoranckie przy Zakładzie Pielęgniarstwa i Społecznych Problemów Medycznych, Wydział Nauk o Zdrowiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice

Streszczenie

Zachowania zdrowotne są rodzajem działań i postępowań na rzecz zdrowia. Wśród nich wyróżnia się zachowania prozdrowotne, czyli korzystne dla zdrowia, takie jak: aktywność fizyczna, właściwe odżywianie, umiejętność radzenia sobie ze stresem, oraz antyzdrowotne – zagrażające zdrowiu, tj.: palenie papierosów, spożywanie alkoholu i zażywanie narkotyków. Sprzyjające zdrowiu zachowania młodzieży w okresie dorastania pozwalają na zmniejszenie ryzyka zachorowań w dorosłym życiu. Poznanie i kształtowanie właściwych postaw zdrowotnych odbywa się przez edukację zdrowotną w różnych środowiskach młodego człowieka. Znaczący wpływ na promowanie zdrowego stylu życia i działań sprzyjających zachowaniu zdrowia ma szkoła, rodzice i środki masowego przekazu. Celem pracy jest poznanie postaw zdrowotnych młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz profilaktyki zdrowotnej stosowanej przez tę grupę osób. Analizę wybranych zachowań zdrowotnych młodzieży przeprowadzono na podstawie przeglądu piśmiennictwa oraz dotychczasowych badań dotyczących tego tematu. W pracy omówiono najczęstsze zachowania niekorzystne dla zdrowia młodzieży, takie jak: niewłaściwe odżywianie, niedobór aktywności fizycznej, przyjmowanie substancji psychoaktywnych (alkohol, papierosy, narkotyki) i nieumiejętność radzenia sobie ze stresem. Opisano rolę profilaktyki zdrowotnej wśród młodzieży. W kształtowaniu właściwych zachowań zdrowotnych ogromne znaczenie ma edukacja zdrowotna odbywająca się w środowisku rodzinnym, rówieśniczym i szkolnym młodzieży w okresie dorastania.

Abstract

Health behaviors are actions and proceedings for the benefit of health. Among health behaviors of young people, there are health-seeking behaviors that are beneficial to health, such as physical activity, nutrition, ability to cope with stress – and anti-health behaviors – hazardous to health, i.e. smoking cigarettes, consumption of alcohol and taking drugs. The healthy lifestyle of young people during adolescence results in avoiding the risk of developing diseases in their adulthood. Understanding and shaping right health attitudes is achieved by health education taking place in different environments of young people. School, parents and mass media significantly influence the process of promoting and adopting healthy lifestyles and behaviors conducive to maintaining health. Shaping proper health habits reduces the risk of lifestyle diseases such as cardiovascular disease and diabetes. The aim of this work is to analyze health risks in behaviors of young people during early late adulthood in relation to shaping the directions of prevention and health promotion. The most common problems among youth’s health behaviors were inappropriate nutrition and deficiency of physical activity, the use of psychoactive substances such as alcohol, cigarettes, drugs, and the deficit of skills to cope with stress. Health education, which takes place in the family or on peer and school grounds, is of great importance in shaping proper health behaviors of young people who are growing up.

Słowa kluczowe

młodzież, zachowania zdrowotne, dorastanie, edukacja zdrowotna, profilaktyka zdrowotna

Key words

health behaviors, youth, growing up, health education, health prevention

References (18)

  1. Ponczek D., Olszowy I.: Styl życia młodzieży i jego wpływ na zdrowie. Probl. Hig. Epidemiol. 2012, 93, 2, 260–268.
  2. Krawczyńska J., Karakiewicz B., Zięba E., Nowak-Starz G.: Ocena stanu zdrowia młodzieży w świetle wybranych wskaźników zdrowia. MONZ 2013, 19, 2, 193–199.
  3. Dziubak M., Dziedzic M., Mierzwa A.: Wiedza licealistów o wpływie stylu życia na występowanie chorób układu krążenia i chorób nowotworowych a zachowania zdrowotne. Prz. Med. Uniw. Rzesz. Inst. Leków w Warszawie, Rzeszów 2011, 2, 224–238.
  4. Zięba-Kołodziej B.: Na marginesie zdrowia, czyli o zachowaniach zdrowotnych młodzieży szkół ponadgimnazjalnych. Now. Lek. 2012, 81, 4, 330–336.
  5. Czerwiak A., Czerwiak G., Kaczmarczyk M.: Styl życia gimnazjalistów. Stud. Med. 2012, 26, 2, 61–68.
  6. Woynarowska B., Oblacińska A.: Stan zdrowia dzieci i młodzieży w Polsce. Infos Biuro Analiz Sejmowych 2014, 10, 170, 1–4.
  7. Mazur J.: Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej na podstawie badań HBSC 2010. Ośrodek Rozwoju Edukacji 2010, 1–15.
  8. Golec J., Czechowska D., Naworol M., Kozak K., Masłoń A., Tomaszewski K., Golec E.: Ocena częstości występowania nadwagi i otyłości typu pokarmowego w wybranych grupach dzieci i młodzieży. Ostry Dyz. 2013, 6, 4, 112–117.
  9. Antosz A., Małecka-Tendera E.: Cukrzyca w populacji otyłych dzieci i młodzieży – problem diagnostyczno-terapeutyczny. Endokr. Otyłość Zab. Przem. Mat. 2012, 8, 2, 65–72.
  10. Całyniuk B., Grochowska-Niedworok E., Zołoteńka-Synowiec M., Piątkowska A.: Sposób żywienia i stan odżywiania chłopców w wieku 16–18 lat a występowanie nadciśnienia tętniczego. Piel. Zdr. Publ. 2013, 3, 3, 281–291.
  11. Wyka J., Piotrowska E., Broniecka A., Bronkowska M., Mazurek D., Biernat J.: Stan odżywienia młodzieży w wieku 17–18 lat w aspekcie zagrożenia zespołem metabolicznym (ZM). Bromat. Chem. Toksykol. 2013, 3, 354–362.
  12. Kurzak M., Pawelec K.: Zachowania zdrowotne warszawskich gimnazjalistów. Zeszyty Naukowe WSKFiT 2013, 8, 11–17.
  13. Adamczyk J.G., Grzesiuk J., Boguszewski D., Ochal A., Grzechnik-Siewierska M., Siewierski M.: Aktywność fizyczna młodzieży w wieku 16–17 lat a jej wiedza na temat roli wysiłku fizycznego w profilaktyce wybranych chorób cywilizacyjnych. Pedagogics, Psychology, Medical-Biological Problems of Physical Training and Sports 2012, 89–95. www.sportpedagogy.org.ua (data dostępu: 28.08.2014 r.).
  14. Braczkowska B., Cyran W., Braczkowski R., Kowalska M.: Problemy zdrowotne młodzieży szesnastoletniej – uczniów szkół ogólnokształcących w Oświęcimiu. Probl. Hig. Epidemiol. 2008, 89, 3, 59–366.
  15. Wojtyła A., Biliński P., Bojar I.: Zachowania zdrowotne nastolatków w Polsce w opinii młodzieży i ich rodziców. Probl. Hig. Epidemiol. 2011, 92, 2, 327–334.
  16. Posłuszna M.: Edukacja zdrowotna we współczesnej szkole – program prozdrowotny. Probl. Pielęg. 2010, 18, 2, 226–231.
  17. Uchwała Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007–2015. Źródło internetowe: www2.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/zal_urm_npz_90_15052007p.pdf (data dostępu: 2.09.2014 r.).
  18. Bryła M., Kulbacka E., Maniecka-Bryła I.: Rola telewizji w kształtowaniu zachowań zdrowotnych dzieci i młodzieży. Cz. II. Zachowania prozdrowotne. Hygea Public Health 2011, 46, 2, 230–234.
© Wroclaw Medical University