Nursing and Public Health

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69.56
Average rejection rate – 24.41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodicity – quarterly

Download PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2015, vol. 5, nr 2, April-June, p. 199–208

Publication type: review article

Language: Polish

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Żywienie w prewencji i leczeniu choroby Alzheimera i choroby Parkinsona

Nutrition in Prevention and Treatment of Alzheimer’s and Parkinson’s Diseases

Marta Dochniak1,B,D,E,F, Katarzyna Ekiert1,B,D,E,F

1 Studentki kierunku dietetyka, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław

Streszczenie

Proces starzenia się organizmu dotyczy każdego człowieka i nie da się go zatrzymać. Jest to proces fizjologiczny, ale sprzyja występowaniu różnorodnych chorób, m.in. neurodegeneracyjnych. Europejskie społeczeństwo starzeje się. Szacuje się, że w 2050 r. 30% ludności Unii Europejskiej osiągnie wiek powyżej 65 lat. Proces starzenia się społeczeństwa sprawia, że występujące w wieku podeszłym choroby Alzheimera i Parkinsona stanowią coraz większy problem medyczny, społeczny oraz ekonomiczny. W związku z tym częściej poszukuje się nowych sposobów zapobiegania tym chorobom i ich leczenia. Coraz większe zainteresowanie budzi możliwość wspomagania leczenia za pomocą odpowiedniego sposobu odżywiania. Prowadzone badania wskazują na korzystny wpływ na zapobieganie i leczenie chorób neurodegeneracyjnych m.in. takich składników pokarmowych, jak: jednonienasycone kwasy tłuszczowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe (szczególnie kwas dokozaheksaenowy), witaminy antyoksydacyjne (witamina E, witamina C), glutation, koenzym Q10, kurkumina, flawonoidy, kofeina. Niniejsza praca przedstawia wyniki badań dotyczących żywienia w chorobach Alzheimera i Parkinsona oraz zalecenia dla pacjentów cierpiących na te schorzenia.

Abstract

The process of aging concerns every single person and is impossible to contain. This is a physiological process and can lead to many various diseases, including neurodegenerative ones. The European society is aging. It is estimated that in 2050, 30% of the European population will be over 65. In an aging society, geriatric diseases, such as Alzheimer’s and Parkinson’s diseases, pose an increasingly serious medical, social and economic problems. We are still looking for new methods of preventing and treating such diseases. However, it is possible to support the treatment with an appropriate diet. The ongoing research indicates a beneficial influence of such substances as mono and polyunsaturated fats (especially docosahexaenoic acid), antioxidant vitamins (vitamin C and E), glutathione, coenzyme Q10, turmeric, flavonoids and caffeine on the prevention and treatment of neurodegenerative diseases. The current study presents the results of the research of diets of patients with Alzheimer’s and Parkinson’s diseases and gives relevant recommendations.

Słowa kluczowe

choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, żywienie osób starszych

Key words

Parkinson disease, feeding in geriatric, Alzheimer disease

References (37)

  1. Jarosz M.: Żywienie osób w wieku starszym. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
  2. Opala G., Gryglewicz D.: Zapobieganie chorobom mózgu i chorobom neurodegeneracyjnym, w tym chorobie Alzheimera. Zdrowe starzenie się: Biała Księga, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2013, 60–64.
  3. Grajeta H.: Rola żywienia w chorobie Parkinsona i Alzheimera. Roczniki Naukowe Wrocławskiego Oddziału PTFarm 2010, nr 16, Wrocław 2011, 27–35.
  4. Ogawa S.: Nutritional management of older adults with cognitive decline and dementia. Geriatr. Gerontol. Int. 2014, 14(suppl. 2), 17–22.
  5. Parnowski T.: Choroba Alzheimera. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2010.
  6. Mizgier M., Jeszka J., Jarząbek-Bielecka G.: Rola diety śródziemnomorskiej w zapobieganiu nadwadze i otyłości, niektórym chorobom dietozależnym oraz jej wpływ na długość życia. Now. Lek. 2010, 79, 6, 451–454.
  7. Cichocka A.: Dieta śródziemnomorska w profilaktyce pierwotnej choroby niedokrwiennej serca. Endokrynol. Otył. Zab. Przem. Mat. 2005, 3, 30–39.
  8. American Heart Association Meeting Report Abstract 15572, Trans fat consumption is linked to diminished memory in working-aged adults, 18.11.2014 r., http://newsroom.heart.org/news/trans-fat-consumption-is-linked-todiminishedmemory-in-working-aged-adults (data dostępu: 5.01.2015 r.).
  9. Grajeta H.: Wybrane zagadnienia z analizy żywności i żywienia człowieka. Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich, Wrocław 2011, 55–59, 69–73, 77–81.
  10. Walczewska A., Stępień T., Bewicz-Binkowska D., Zgórzyńska E.: Rola kwasu dokozaheksaenowego w czynności komórek nerwowych. Post. Hig. Med. Dosw. 2011, 65, 314–327.
  11. Tęgowska E., Wosińska A.: Rola nauk biologicznych w zrozumieniu genezy i nowego podejścia terapeutycznego do choroby Alzheimera. Post. Hig. Med. Dosw. 2011, 65, 73–92.
  12. Radwańska-Wala B., Buszman E., Drużba D.: Udział reaktywnych form tlenu w patogenezie chorób ośrodkowego układu nerwowego. Wiad. Lek. 2008, 61(1–3), 67–73.
  13. Karpińska A., Gromadzka G.: Stres oksydacyjny i naturalne mechanizmy antyoksydacyjne – znaczenie w procesie neurodegeneracji. Od mechanizmów molekularnych do strategii terapeutycznych. Post. Hig. Med. Dosw. 2013, 67, 43–53.
  14. Gutman J.: Glutatione – your key to health. Kudo.ca Communications Inc., Kanada, Montreal; tłumaczenie polskie: dr G. Tuganowska, Wyd. SKOCZEK, 2008.
  15. Bilska A., Kryczyk A., Włodek L.: Różne oblicza biologicznej roli glutationu. Post. Hig. Med. Dosw. 2007, 61, 438–453.
  16. Bukowska B.: Glutation: biosynteza, czynniki indukujące oraz stężenie w wybranych jednostkach chorobowych. Med. Pr. 2004, 55(6), 501–509.
  17. Siemieniuk E., Skrzydlewska E.: Koenzym Q10 – biosynteza i znaczenie biologiczne w organizmach zwierząt i człowieka. Post. Hig. Med. Dosw. 2005, 59, 150–159.
  18. Sikora E., Scapagnini G., Barbagallo M.: Kurkumina, stan zapalny, proces starzenia i choroby związane z wiekiem. Immun. Ageing 2010, 7, 1.
  19. Brondino N., Re S., Boldrini A., Cuccomarino A., Lanati N., Barale F., Politi P.: Curcumin as a therapeutic agent in dementia: a mini systematic review of human studies. The Scientific World Journal Volume 2014.
  20. Lee Wing-Hin, Loo Ching-Yee, Bebawy M., Luk F., Mason R.S., Rohanizadeh R.: Curcumin and its derivatives: their application in neuropharmacology and neuroscience in the 21st century. Curr. Neuropharmacol. 2013, 11, 338–378.
  21. Majewska M., Czeczot H.: Flawonoidy w profilaktyce i terapii. Farm. Pol. 2009, 65(5), 369–377.
  22. Miller E., Malinowska K., Gałęcka E., Mrowicka M., Kędziora J.: Rola flawonoidów jako przeciwutleniaczy w organizmie człowieka. Pol. Merk. Lek. 2008, 24, 144, 556–560.
  23. Vauzour D.: Effect of flavonoids on learning, memory and neurocognitive performance: relevance and potential implications for Alzheimer’s disease pathophysiology. J. Sci. Food Agric. 2014, 94, 1042–1056.
  24. Całka J., Zasadowski A., Juranek J.: Niektóre aspekty leczniczego działania zielonej herbaty. Bromatol. Chem. Toksykol. 2008, 41, 1, 5–14.
  25. Gąsiorowska D., Korzeniowska K., Jabłecka A.: Homocysteina. Farm. Współcz. 2008, 1, 169–175.
  26. Siuda J., Gorzkowska A., Patalong-Ogiewa M., Krzystanek E., Czech E., Wiechuła B., Garczorz W., Danch A., Jasińska-Myga B., Opala G.: From mild cognitive impairment to Alzheimer’s disease – influence of homocysteine, vitamin B12 and folate on cognition over time: results from one-year follow-up. Neurol. Neurochir. Pol. 2009, 43, 4, 321–329.
  27. Eskelinen M.H., Ngandu T., Tuomilehto J., Soininen H., Kivipelto M.: Midlife coffe and tea drinking and the risk of late-lide dementia: a population-based CAIDE Study. Journal of Alzheimer’s Disease 2009, 16, 85–91.
  28. Carter J.H.: Good Nutrition in Parkinson’s Disease. The American Parkinson Disease Association 1999.
  29. Walczak J.A.: Żywienie w chorobie Parkinsona. Praktyczny poradnik dla pacjentów. Wyd. Fundacja „Żyć z chorobą Parkinsona”, Warszawa 2007.
  30. Białecka M., Adamiak U., Gawrońska-Szklarz B.: Optymalizacja leczenia choroby Parkinsona preparatami lewodopy. Neurol. Neurochir. Pol. 2009, 43, 5, 446–459.
  31. Majdan M., Borys O.: Dna i schorzenia towarzyszące podwyższonemu stężeniu kwasu moczowego. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2010, 56, suppl. 1, 34–39.
  32. Gao X., Chen H., Choi H.K., Curhan G., Schwarzschild M.A., Ascherio A.: Diet, urate, and Parkinson’s disease risk in men. Am. J. Epidemiol. 2008, 167, 831–838.
  33. Bojarowicz H., Przygoda M.: Kofeina. Cz. I. Powszechność stosowania kofeiny oraz jej działanie na organizm. Probl. Hig. Epidemiol. 2012, 93(1), 8–13.
  34. Żukiewicz-Sobczak W., Krasowska E., Sobczak P., Horoch A., Wojtyła A., Piątek J.: Wpływ spożycia kawy na organizm człowieka. Med. Og. Nauk Zdr. 2012, 18(1), 71–76.
  35. Grzymisławski M., Gawęcki J.: Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010, 80–87.
  36. Biernat J., Wyka J.: Stan odżywienia w aspekcie stanu zdrowia. Now. Lek. 2011, 80, 3, 209–212.
  37. Vellas B., Lauque S., Gillette-Guyonnet S., Andrieu S., Cortes F., Nourhashemi F., Cantet C., Ousset P.J., Grandjean H.: Impact of nutritional status on the evolution of Alzheimer`s disease and on response to acetylcholinesterase inhibitor treatment. J. Nutr. Health Aging Vol. 9, November 2, 2005.
© Wroclaw Medical University