Nursing and Public Health

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69.56
Average rejection rate – 24.41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodicity – quarterly

Download PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2015, vol. 5, nr 2, April-June, p. 189–198

Publication type: review article

Language: Polish

Creative Commons BY-NC-ND 3.0 Open Access

Kompetencje pielęgniarek i położnych z zakresu nadzoru nad zakażeniami szpitalnymi występującymi na oddziałach intensywnej terapii noworodka

Competence of Nurses and Midwives in the Surveillance of Nosocomial Infections Occurring in Neonatal Intensive Care Units

Patrycja Ostrogórska1,A,B,C,D, Agnieszka Gniadek2,A,D,E,F

1 Oddział Kliniczny Neonatologii, Szpital Uniwersytecki w Krakowie, Kraków

2 Zakład Zarządzania Pielęgniarstwem i Pielęgniarstwa Epidemiologicznego, Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie, Kraków

Streszczenie

Zakażenia szpitalne są częstym problemem oddziałów neonatologicznych. Największe ryzyko ich występowania dotyczy oddziałów intensywnej terapii noworodka, gdzie współczynnik występowania zakażeń jest największy w porównaniu z innymi oddziałami pediatrycznymi. Istotną przyczyną zakażeń szpitalnych występujących na tych oddziałach jest stosowanie inwazyjnych metod diagnostycznych i terapeutycznych. Ważnym elementem pracy na oddziałach intensywnej terapii noworodka jest profilaktyka zakażeń szpitalnych. Składają się na nią m.in.: higiena rąk, opracowanie jednolitych procedur wentylacji mechanicznej, zakładania i pielęgnacji dostępów naczyniowych, prowadzenia żywienia pozajelitowego, podaży leków i preparatów krwiopochodnych. Prawidłowo prowadzony nadzór mikrobiologiczny nad zakażeniami na oddziałach intensywnej terapii noworodka ułatwia racjonalne stosowanie antybiotyków i skuteczne leczenie pacjentów. Głównym kierunkiem działań mających na celu ograniczenie zakażeń szpitalnych i ich skutków jest skuteczna dezynfekcja otoczenia pacjenta i zmiana zachowania personelu medycznego w czasie kontaktu z pacjentem. W programie nadzoru nad zakażeniami szpitalnymi jednym z priorytetowych zadań jest ponadto stała edukacja członków interdyscyplinarnego zespołu terapeutycznego i rodziców hospitalizowanych dzieci.

Abstract

Nosocomial infections are a frequent problem of neonatal units. The highest risk of their occurrence is in neonatal intensive care units. The patients hospitalized in neonatal intensive care units are characterized by the highest rate of infections among all pediatric patients. The main cause of the infections occurring in such units is the application of invasive diagnostic and therapeutic methods. One of the most important elements of working in neonatal intensive care units is nosocomial infection prevention, which covers hand hygiene, introduction of mechanical ventilation procedures, fitting and maintenance of vascular entry systems, preparation and administration of parenteral nutrition, medicines and blood products. The proper microbiological supervision of nosocomial infections in neonatal intensive care units facilitates rational administration of antibiotics and effective treatment of patients. The basic activity aiming at reduction of nosocomial infections and its effects is disinfection of the patient’s environment and modifying the behavior of medical personnel during the contact with a patient. Furthermore, one of the most important responsibilities in the program of supervising nosocomial infections in neonatal intensive care units is the constant education of both the interdisciplinary medical staff and parents of hospitalized children.

Słowa kluczowe

noworodek, zakażenia szpitalne, oddział intensywnej terapii noworodka

Key words

newborn, nosocomial infections, neonatal intensive care unit

References (39)

  1. Piwowarczyk J., Walków M.: Metody kontroli prawidłowości higieny rąk personelu medycznego. Zakażenia 2011, 11(3), 7–12.
  2. Sadowska-Krawczenko I., Kuziemski A., Narolska-Wierczewska E., Korbal P.: Zakażenia szpitalne w Oddziale Intensywnej Terapii Noworodka SPZOZ im. dr. J. Biziela w Bydgoszczy w latach 2004–2007. Post. Neonatol. 2008, 14(2), 11–14.
  3. Różańska A., Bulanda M., Wójkowska-Mach J., Heczko P.B.: Koszty zakażeń szpitalnych na oddziałach noworodkowych. Post. Neonatol. 2008, 14(2), 117–119.
  4. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. z 2011 r. Nr 174, poz. 1039, z późn. zm.).
  5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz.U. z 2007 r. Nr 210, poz. 1540).
  6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne, oraz ramowych programów specjalizacji dla pielęgniarek i położnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 197, poz. 1922).
  7. Szumała-Kąkol A., Karpiński Ł., Szczapa J., Matusiak G., Gadzinowski J.: Środowisko mikrobiologiczne Kliniki Neonatologii. Post. Neonatol. 2008, 14(2), 23–25.
  8. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r. Nr 234, poz. 1570).
  9. Szczapa J., Wojsyk-Banaszak I.: Wybrane problemy zakażeń okresu noworodkowego. Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych, Kraków 2005, s. 19–28, 151–170.
  10. Lauterbach R.: Zakażenia u noworodka. [W:] Podstawy neonatologii. Red.: Szczapa J. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, s. 283–310.
  11. Piotrowski A.: Zakażenia w oddziałach noworodkowych. [W:] Zakażenia szpitalne. Red.: Dzierżanowska D. α-medica press, Bielsko-Biała 2008, s. 266–274.
  12. Khodayar-Pardo P., Mira-Pascual L., Collado M.C., Martínez-Costa C.: Impact of lactation stage, gestational age and mode of delivery on breast milk microbiota. J. Perinatol. 2014, 34(8), 599–605.
  13. Gadzinowski J., Szymankiewicz M. (red.): Podstawy neonatologii. Podręcznik dla studentów. Oddział Wielkopolski Polskiego Towarzystwa Medycyny Perinatalnej, Poznań 2006, s. 157–168.
  14. Wójkowska-Mach J., Lauterbach R., Pawlik D., Helwich E., Heczko P.B.: Nadzór epidemiologiczny nad zakażeniami w oddziałach intensywnej terapii neonatologicznej. Post. Neonatol. 2008, 14(2), 125–128.
  15. Sadowska-Krawczenko I., Jankowska A., Kurylak A.: Healthcare-associated infections in a neonatal intensive care unit. Arch. Med. Sci. 2012, 8(5), 854–858.
  16. Gniadek A., Macura A.B., Nowak M.: Mikoflora pomieszczeń oddziału położniczo-noworodkowego. Mikol. Lek. 2006, 13(4), 273–279.
  17. Fleischer M.: Higiena szpitalna. [W:] Zakażenia szpitalne. Podręcznik dla zespołów kontroli zakażeń. Red.: Heczko P.B., Wójkowska-Mach J. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, s. 161–183.
  18. Zieliński A.: Nadzór epidemiologiczny. Przegl. Epidemiol. 2002, 56(3), 499–508.
  19. Lam B.C.C., Lee J., Lau Y.L.: Hand hygiene practices in a neonatal intensive care unit: a multimodal intervention and impact on nosocomial infection. Pediatrics 2004, 114(5), e565–e571.
  20. Mitkowska Z., Kwinta P.: Kaniulacja żył obwodowych i centralnych u noworodków. [W:] ABC zabiegów w pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny, pielęgniarek i lekarzy. Red.: Pietrzyk J.J., Szajewska H., Mrukowicz J. Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2010, s. 51–58.
  21. Szczapa J., Wojsyk-Banaszak I.: Profilaktyka zakażeń szpitalnych u noworodków. Zakażenia 2004, 4(1), 96–104.
  22. Klimberg A., Marcinkowski J.T.: Higiena i mycie rąk. [W:] Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych. Red.: Marcinkowski J.T. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, s. 115–125.
  23. Rożkiewicz D.: Ręce personelu jako potencjalne źródło zakażeń szpitalnych. Zakażenia 2011, 11(5), 6–12.
  24. Fleischer M., Fleischer-Stępniewska K.: Higiena rąk – gdzie jesteśmy? Zakażenia 2011, 11(6), 14–21.
  25. Siczyńska B., Dyk D.: Wybrane aspekty szpitalnych zakażeń grzybiczych. Pielęg. Chir. Angiol. 2013, 1, 1–6.
  26. Kowalewska M.: Zakażenia szpitalne w chirurgii. [W:] Podstawy pielęgniarstwa chirurgicznego. Red.: Walewska E. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, s. 56–72.
  27. Balkhy H.H., Zingg W.: Update on infection control challenges in special pediatric populations. Curr. Opin. Infect. Dis. 2014, 27(4), 370–378.
  28. Gniadek A., Kulig A., Opach I.: Postępowanie pielęgniarskie w profilaktyce zakażeń występujących u noworodków poddawanych nieinwazyjnemu wspomaganiu oddychania. [W:] VI Podlaska Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa „Wyzwania Współczesnej Medycyny”. Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Białystok 24–26.05.2012.
  29. Kramer A., Schwebke I., Kampf G.: Jak długo patogeny szpitalne mogą przetrwać na powierzchniach nieożywionych? Przegląd systematyczny. Zakażenia 2007, 7(4), 16–24.
  30. Jarosik M., Garus-Pakowska A.: Wiedza i przestrzeganie procedur higienicznych jako element profilaktyki przeciwzakaźnej w pracy pielęgniarek. Hyg. Publ. Health 2012, 47(2), 215–222.
  31. Laskowska A., Krajewska-Kułak E., Rolka H., Łukaszuk C., Krajewska K.: Wstępna ocena wiedzy pielęgniarek na temat zakażeń szpitalnych. Mikol. Lek. 2003, 10(4), 261–266.
  32. Laskowska A., Krajewska-Kułak E., Łukaszuk C., Sobolewski M., Rolka H., Jankowiak B., Macura A.B., Jakoniuk P.: Analiza wiedzy pielęgniarek na temat zakażeń związanych z opieką zdrowotną. Probl. Hig. Epidemiol. 2007, 88(3), 348–353.
  33. Kowalska I., Kucharzewski M., Radoń A., Klar A.: Wiedza w zakresie zakażeń personelu medycznego w Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu. Zakażenia 2012, 12(5), 69–76.
  34. Kosonóg K., Gotlib J.: Ocena wiedzy pielęgniarek na temat aseptyki i antyseptyki w wybranych procedurach medycznych. Probl. Pielęg. 2010, 18(1), 30–40.
  35. Laskowska A., Krajewska-Kułak E., Łukaszuk C., Macura A.B., Marczak J., Wójcik A.: Standard edukacyjny w profilaktyce zakażeń szpitalnych. Probl. Pielęg. 2011, 19(4), 473–480.
  36. Conde-Agudelo A., Belizán J.M.: Kangaroo mother care to reduce morbidity and mortality in low birth weight infants. Cochrane Database of Systematic Reviews 2003, Issue 2. Art. No.: CD002771. DOI: 10.1002/14651858. CD002771.
  37. Fryc D., Rudnicki J., Ćwiek D.: Rola edukacyjna pielęgniarek i położnych wobec rodziców noworodków przebywających na intensywnej terapii. Ann. Acad. Med. Stetin. 2010, 56(2), 133–136.
  38. Wójkowska-Mach J.: Kontrola zakażeń. [W:] Zakażenia szpitalne. Podręcznik dla zespołów kontroli zakażeń. Red.: Heczko P.B., Wójkowska-Mach J. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, s. 61–79.
  39. Bober-Gheek B.: Organizacja pracy pielęgniarki epidemiologicznej. [W:] Podstawy pielęgniarstwa epidemiologicznego. Red.: Fleischer M., Bober-Gheek B. Wyd. Urban & Partner, Wrocław 2006, s. 431–441.
© Wroclaw Medical University