Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health
2015, vol. 5, nr 2, April-June, p. 181–187
Publication type: original article
Language: Polish
Opinia mieszkańców powiatu sanockiego na temat determinantów zdrowia
Opinion of the Sanok District Residents About the Determinants of Health
1 Instytut Medyczny, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. J. Grodka w Sanoku, Sanok
Streszczenie
Wprowadzenie. Zdrowie definiowane jako potencjał społeczny i jednostkowy warunkują 4 grupy czynników określane „polami zdrowia”. Są to: styl życia, czynniki biologiczne, środowisko fizyczne oraz system opieki zdrowotnej. Największy wpływ na zdrowie przypisuje się stylowi życia. W istotny sposób zdrowie warunkuje również środowisko. Czynniki biologiczne, wśród których duże znaczenie mają uwarunkowania genetyczne, należą do niemodyfikowalnych czynników. Organizacja systemu opieki zdrowotnej natomiast wpływa na utrzymanie i umacnianie zdrowia w najmniejszym stopniu.
Cel pracy. Przedstawienie opinii mieszkańców powiatu sanockiego na temat czynników wpływających na zdrowie.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono wśród 215 pacjentów – mieszkańców powiatu sanockiego uczestniczących w dniach otwartych Szpitala Specjalistycznego Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Sanoku w latach 2009–2010. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, a narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety własnego autorstwa. Uzyskane dane poddano analizie statystycznej, stosując test χ² Pearsona.
Wyniki. Ankietowani stwierdzili, że w największym stopniu o zdrowiu człowieka decyduje styl życia. W następnej kolejności wymieniali wpływ czynników genetycznych oraz środowiskowych. W opinii respondentów najmniejszy wpływ na stan zdrowia miał system opieki zdrowotnej. Płeć oraz miejsce zamieszkania nie różnicowały opinii na temat wpływu na zdrowie poszczególnych czynników. Zaobserwowano, że im wyższe wykształcenie mają badani, tym większa jest świadomość wpływu stylu życia na stan zdrowia.
Wnioski. Mieszkańcy powiatu sanockiego wykazali się wiedzą na temat czynników warunkujących zdrowie i mają dużą świadomość wpływu tych czynników na stan zdrowia. Świadomość znaczenia stylu życia jako czynnika wpływającego w największym stopniu na zdrowie wskazuje, że respondenci będą przestrzegać prozdrowotnych zachowań.
Abstract
Background. Health defined as social and individual potential is determined by four groups of factors, also named as „fields of the health”. They are: lifestyle, biological factors, the physical environment and the healthcare system. The greatest impact on the health is assigned to lifestyle. The environment has a significant effect on the health. Biological factors, amongst which genetic factors have material significance, belong to non-alterable factors. However, the organization of the healthcare system has the least effect on maintaining and strengthening health.
Objectives. The aim of the study was to present the opinion of the Sanok district residents about factors affecting the health.
Material and Methods. The research was conducted amongst 215 patients – residents of the Sanok district participating in open days of the Public Hospital in Sanok in 2009–2010. Respondents completed the diagnostic survey and the research tool was the authors’ own survey questionnaire. Collected data were subjected to a statistical analysis using the χ² Pearson’s test.
Results. Respondents have stated that lifestyle, to the greatest extent, determines the human health. Next, they emphasized the importance of genetic and environmental factors. According to the respondents, the healthcare system has the least impact on the health status. Sex and domicile didn’t diversify the opinion regarding health determinants of individual factors. It was observed that the higher was the respondents’ education, the greater was their awareness of the impact of the lifestyle on the health.
Conclusion. Residents of Sanok district have knowledge about health determinants and present high awareness regarding the influence of these factors on the medical condition. It may be concluded that since respondents are aware of the fact that lifestyle is the main factor that influences the health, they will maintain healthy behaviors..
Słowa kluczowe
determinanty zdrowia, społeczeństwo, powiat sanocki
Key words
society, health determinants, Sanok district
References (23)
- Basińska M.A.: Psychospołeczny kontekst promocji zdrowia. [W:] Promocja zdrowia. Red.: Andruszkiweicz A., Banaszkiewicz M. Wyd. Czelej, Warszawa 2008, 15–44.
- Słopiecka A.: Współczesna koncepcja zdrowia i jej determinanty. Stud. Med. 2012, 25, 1, 85–88.
- Heszen I., Sęk H.: Psychologia zdrowia. Wyd. PWN, Warszawa 2007.
- Nojszewska E.: System ochrony zdrowia w Polsce. Wyd. LEX Wolters Luwers, Warszawa 2011.
- Kulik T.B.: Koncepcja zdrowia w medycynie. [W:] Zdrowie publiczne. Red.: Latalski M., Kulik B.T. Wyd. Czelej, Lublin 2003, 15–34.
- Nowakowska M.: Społeczno-kulturowe uwarunkowania zmian w rozumieniu kategorii zdrowia i choroby. Sztuka leczenia 2010, 1–2, t. XX, 43–49.
- Jędrychowski W.: Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu publicznym. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
- Sidorowicz W., Maroszek J., Kiedik D.: Analiza społeczna sytuacji zdrowotnej. Uniwersyteckie Wydawnictwo „Vesalius”, Kraków 2002.
- Sanecki M.: Epidemiologia jako podstawowe narzędzie zdrowia publicznego. Determinanty zdrowia. Diagnozowanie sytuacji zdrowotnej. [W:] Zdrowie Publiczne. Wybrane zagadnienia. Red.: Opolski J. Tom I. Wyd. Szkoła Zdrowia Publicznego CMKP, Warszawa 2011, 71–96.
- Wysocki M.J., Miller M.: Paradygmat Lalonde’a, Światowa Organizacja Zdrowia i nowe zdrowie publiczne. Przegl. Epidemiol. 2003, 57, 505–512.
- Lalonde M.: A new perspective on the healthl of Canadians. A Working document, Ottawa 1974.
- Nowak-Starz G., Markowska M., Król H., Zięba E., Szpringer M.: Medyczne koncepcje struktury zdrowia, jego ochrony i promocji. Zdrowie i dobrostan 2013, 1, 149–162.
- Mantur J.: Styl życia młodzieży Białegostoku. Raport. Wyd. Centrum Kształcenia Ustawicznego w Białymstoku, Białystok 2012.
- Kasperek E.: Promocja zdrowia i człowiek współczesny: nadzieje, problemy, kontrowersje. [W:] Promocja zdrowia: konteksty społeczno-kulturowe. Red.: Głowacka M.D. Wyd. Wolumin, Poznań 2000, 202–225.
- Mularska-Kucharek M., Wiktorowicz J.: Jakość życia mieszkańców Łodzi. Wymiar subiektywny. Studia Regionalne i Lokalne 2012, 2, 48, 92–117.
- Król H., Zboina B., Nowak-Starz G., Szpringer M., Zięba E., Biskup M.: Styl życia osób z rozpoznaną cukrzycą typu 2. Zdrowie i dobrostan 2013, 4, 149–156.
- Strategia walki z rakiem w Polsce 2015–2024. Warszawa 2014.
- Narodowy Program Zdrowia na lata 2006–2015.
- Poznańska A., Rabczenko D., Wojtyniak B.: Wybrane czynniki ryzyka zdrowotnego związane ze stylem życia. [W:] Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Red.: Wojtyniak B., Goryński P. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2008, 287–304.
- Wojtyniak B., Goryński P. (red.).: Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa 2008.
- Boguszewski R.: CBOS. Polacy o swoim zdrowiu oraz o prozdrowotnych zachowaniach i aktywnościach. BS/110/2012, Warszawa 2012.
- Adamowicz K., Zaucha J.M., Majkowicz M.: Ocena wiedzy pacjentek Poradni Profilaktyki Chorób Piersi w zakresie profilaktyki chorób nowotworowych. Nowotwory. J. Oncol. 2011, 61, 449–456.
- Woźniak I.: Wiedza o schorzeniach nowotworowych narządów kobiecych i postawy kobiet wobec badań profilaktycznych. Probl. Pielęg. 2008, 16, 1–2, 136–143.