Streszczenie

Wprowadzenie. Presja reklamy na dokonywane przez konsumentów zakupy artykułów spożywczych wpływa na wybierany przez nich asortyment oraz zmienia tradycyjne nawyki żywieniowe. Aby ocenić, w jakim stopniu reklama kształtuje wybory oraz jakie są źródła reklamowych informacji, przeprowadzono badanie ankietowe wśród mieszkańców Nysy.
Cel pracy. Poznanie źródeł informacji reklamowych wpływających na zakup produktów spożywczych. Ocena wpływu wybranych czynników społeczno-ekonomicznych, takich jak: płeć, wiek, wykształcenie, status materialny na wybór artykułów spożywczych pod wpływem reklamy. Wskazanie czynników kształtujących decyzje konsumentów oraz produktów spożywczych najczęściej kupowanych pod wpływem reklamy.
Materiał i metody. Aby zrealizować założony cel pracy, przeprowadzono w 2013 r. badanie ankietowe wśród mieszkańców Nysy, w którym uczestniczyło 308 osób – 174 kobiety i 134 mężczyzn. Zastosowano autorską ankietę, która pozwoliła zarówno zidentyfikować źródła informacji reklamowej oraz nastawienie konsumentów do reklamy, jak i wyłonić najczęściej kupowane pod jej wpływem produkty. Analizę statystyczną przeprowadzono z użyciem podstawowych metod statystyki opisowej, porównując wartości odsetkowe, z uwzględnieniem grup wiekowych (do i powyżej 35. r.ż.) płci, wykształcenia, statusu materialnego badanych. W celu analizy zależności między badanymi parametrami zastosowano test χ2, jako istotne przyjęto wartości p < 0,05. Wyniki przedstawiono w tabelach w postaci wartości liczbowych i procentowych.
Wyniki. Wykazano, że osoby powyżej 35. r.ż. istotnie częściej podejmują decyzje o zakupie artykułów spożywczych pod wpływem reklam zamieszczonych w telewizji (28,57%), osoby młodsze natomiast częściej kierują się reklamą internetową (18,51%). Cena i reklama są czynnikami predykcyjnymi dokonywanych wyborów konsumenckich dla osób poniżej 35. r.ż., ludzie starsi dokonują wyboru, kierując się atrakcyjnością opakowania i wartością odżywczą produktów. Wody mineralne, soki owocowe i chipsy są produktami najczęściej nabywanymi pod wpływem reklam.
Wnioski. Media elektroniczne – głównie TV, radio oraz Internet są najczęściej wykorzystywanymi źródłami informacji reklamowych wpływającymi na dokonywanie zakupów produktów spożywczych. Cena i reklama produktu są czynnikami predykcyjnymi zakupów dla młodych konsumentów oraz mających średnie i wyższe wykształcenie, niezależnie od płci. Osoby starsze zwracają uwagę na wartość odżywczą kupowanych produktów żywnościowych, mężczyźni ponadto częściej kierują się w swoich wyborach atrakcyjnością opakowania. Młodzi mężczyźni pod wpływem reklamy częściej kupują chipsy, napoje gazowane i energetyczne. Najczęściej kupowanymi pod wpływem reklamy produktami spożywczymi były wody mineralne i soki owocowe.

Abstract

Background. Advertising influences the choices of consumers buying food products and it changes traditional eating habits. The questionnaire survey was conducted among Nysa inhabitants to evaluate to what extend advertising influences these choices and what are the advertising sources.
Objectives. The aim of this paper is to identify the advertising sources that influence consumers to buy food products and to evaluate the impact of the selected social and economic factors such as sex, age, education, and financial status on buying food products under the influence of advertising. The authors aimed to indicate factors which encourage customers’ decisions and to name food products most often purchased under the influence of advertising.
Material and Methods. To fulfil the study objectives, in 2013 the authors conducted a questionnaire survey among Nysa inhabitants. The group included 174 women and 134 men. The authors’ own questionnaire was used to provide identification of advertising sources and customers’ approach towards advertising, and to select the most often purchased products under the influence of advertising. Statistical analysis was made with the basic methods of descriptive statistics, comparing the percentage values with regard to age groups (up to and above 35 years of age), sex, education, financial status. In order to analyze the interdependences among the parameters, the authors used χ2 test, the significant values were p < 0.05. The results are presented in tables in numerical values and percentages.
Results. It has been shown that people above 35 years of age significantly more often decide to buy food products under the influence of commercials (28.57%), younger people are more often guided by the Internet adverting (18.51%). Price and advertising are predictive factors of consumers’ choices for people under 35 years of age, older people make their choices based on attractive packaging and the nutritious value of products. Mineral waters, fruit juices and crisps are the most often purchased products under the influence of advertising.
Conclusion. Electronic media, mainly TV, radio and the Internet are the most often used advertising sources that influence consumers buying food products. Price and advertising are predictive shopping factors for young consumers and those with secondary and higher education, irrespective of gender. Older people pay attention to the nutritious value of the purchased products; moreover, men are often attracted by eye-catching packaging. Young men buy crisps, sparkling and energy drinks under the influence of advertising. The most common products bought under the influence of advertising are mineral waters and fruit juices.