Nursing and Public Health

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69.56
Average rejection rate – 24.41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodicity – quarterly

Pobierz PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2014, vol. 4, nr 3, lipiec-wrzesień, str. 219–226

Typ publikacji: praca oryginalna

Język publikacji: polski

Ocena sposobu żywienia osób po 60. roku życia pochodzących z Jodłowa i Nadziejowa

The Assessment of Nutrition of People over 60 Years of Age from Jodłów and Nadziejów

Ewa Malczyk1,A,B,C,D,E,F,G, Marzena Zołoteńka-Synowiec1,A,E,F, Beata Całyniuk1,A,E,F, Wioleta Guzik1,A,B,C

1 Instytut Dietetyki, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie, Nysa

Streszczenie

Wprowadzenie. Zwiększający się z roku na rok odsetek osób starszych w Polsce i na świecie determinuje potrzebę zwrócenia większej uwagi na sposób ich żywienia i stan odżywienia. U starszych osób często obserwuje się zespoły niedoborowe wynikające z: niewłaściwej diety, problemów zdrowotnych, ograniczeń psychologicznych (nawyki i przyzwyczajenia), a także warunków ekonomicznych. Najważniejszą rolę odgrywa jednak właściwa dieta. W przypadku seniorów powinna charakteryzować się dużą gęstością odżywczą, aby przy mniejszej wartości energetycznej dostarczyć odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych.
Cel pracy. Ocena sposobu żywienia mężczyzn i kobiet po 60. r.ż. z miejscowości Jodłów (woj. dolnośląskie) i Nadziejów (woj. opolskie).
Materiał i metody. Badaniem objęto 35 mężczyzn i 53 kobiety z miejscowości Jodłów i Nadziejów. Kryterium doboru do uczestnictwa w badaniu był wiek powyżej 60 lat. Oceny sposobu żywienia dokonano na podstawie 24-godzinnego wywiadu żywieniowego, w którym pytano o spożycie potraw i produktów w czasie trzech kolejnych dni. Badania przeprowadzono indywidualnie z każdą osobą. Ocenę wartości odżywczej przeprowadzono na podstawie 264 jadłospisów.
Wyniki. Sposób żywienia starszych osób mieszkających w Jodłowie i Nadziejowie odbiegał od zasad racjonalnego żywienia. Wykazano zbyt dużą podaż białka i tłuszczów, a za małą błonnika pokarmowego oraz nieprawidłowe zbilansowanie diety pod względem podaży energii z makroskładników. Udział energii pochodzący z tłuszczów był bardzo duży w stosunku do energii pochodzącej z węglowodanów. Analizowane racje pokarmowe były ubogie w witaminy: D, B1, C, foliany oraz składniki mineralne, takie jak: wapń, potas, magnez. Pożywienie osób starszych w wieku powyżej 75 lat nie zawierało ponadto odpowiednich ilości: niacyny, witaminy B6 oraz żelaza, cynku i miedzi.
Wnioski. Z uwagi na wiele błędów żywieniowych popełnianych przez seniorów niezbędna jest edukacja żywieniowa w tej grupie osób.

Abstract

Background. The percentage of older people in Poland and in the world has been increasing which determines the need to pay more attention to their diet and nutritional status. Malnutrition syndromes observed in the elderly result from the improper diet, health problems, psychological limitations (habits) and economic conditions, of which the most important is the proper diet. The diet of older people should be characterized by high nutritional density, so that with the lower energy value, they are supplied with the appropriate amount of vitamins and minerals.
Objectives. The aim of the study was to assess the nutrition of men and women over 60 years of age from Jodłów (Opole voivodeship) and Nadziejów (Lower Silesian voivodeship).
Material and Methods. The study included 35 men and 53 women from Jodłów and Nadziejów. The selection criterion to participate in the study was the age over 60 years. The assessment of the diet was based on the 24-hour dietary interview regarding consumed dishes and food products from the three consecutive days. The study was conducted individually with each person. The assessment of the nutritional value was based on 264 menus.
Results. The way of feeding older people from Jodłow and Nadziejow differed from the principles of rational nutrition. The supply of proteins and fats was too high, and the supply of dietary fiber was too low; the diet balance in terms of energy from macroelements was not balanced. The energy from fats was too high compared to energy from carbohydrates. Analyzed food rations were characterized by deficiencies of vitamins D, B1, C, folate and minerals such as calcium, potassium, and magnesium. In addition, the diet of the elderly over 75 years of age did not provide adequate amounts of niacin, vitamin B6, iron, zinc and copper.
Conclusion. Due to many nutritional errors perpetrated by elderly, nutritional education is essential in this group of people.

Słowa kluczowe

osoby starsze, sposób żywienia, racje pokarmowe, składniki odżywcze

Key words

elderly people, diet, food rations, nutrients

Piśmiennictwo (26)

  1. Zielona Księga. Komunikat Komisji Wspólnot Europejskich, 2005. Wobec zmian demograficznych: nowa solidarność miedzy pokoleniami, Bruksela.
  2. Adamek R., Adamek A.M., Orłowski J.: Demograficzne i zdrowotne aspekty starzenia się populacji Polski. Zdr. Publ. 2006, 116, 3, 497–499.
  3. Żywienie osób w wieku starszym. Red.: Jarosz M. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, 2011.
  4. Wojszel B.: Niedożywienie i dylematy leczenia żywieniowego w geriatrii. Post. Nauk Med. 2011, 8, 649–657.
  5. Jurczak I., Barylski M., Irzmański R.: Znaczenie diety u osób w wieku podeszłym – ważny aspekt prewencji zdrowia czy nieswoista codzienność? Geriatria 2011, 5, 127–133.
  6. Jarosz M., Sajór I.: Sytuacja demograficzna w Polsce i na świecie, ze szczególnym uwzględnieniem osób w wieku starszym. [W:] Żywienie osób w wieku starszym. Red.: Jarosz M. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, 9–28.
  7. Gabrowska E., Spodaryk M.: Zasady żywienia osób w starszym wieku. Gerontol. Pol. 2006, 14(2), 57–62.
  8. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Red.: Jarosz M. Wyd. IŻŻ, Warszawa 2012.
  9. Brończyk-Puzoń A., Bieniek J.: Żywienie osób starszych na podstawie nowelizacji norm żywienia Instytutu Żywności i Żywienia dla populacji polskiej z 2012 roku. Nowa Med. 2013, 4, 151–255.
  10. Szponar L., Wolnicka K., Rychlik E.: Album fotografii produktów i potraw. Wyd. IŻŻ, Warszawa 2001.
  11. Całyniuk B., Grochowska-Niedworok E., Zołoteńka-Synowiec M., Malczyk E., Misiarz M., Szala M.: Ocena wartości energetycznej i odżywczej jadłospisów dekadowych realizowanych w wybranym Domu Pomocy Społecznej. Wyd. PWSZ w Nysie 2011, Zarządzanie Wiedzą w Regionie 6, 71–85.
  12. Leszczyńska T., Sikora E., Bieżanowska-Kopeć R., Pysz K., Nowacka E.: Ocena prawidłowości bilansowania składu racji pokarmowych osób starszych zamieszkujących w wybranych domach pomocy społecznej oraz w zakładzie opiekuńczo-leczniczym. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2008, 2(57), 140–154.
  13. Grochowska-Niedworok E., Całyniuk B., Szczepańska E., Muc-Wierzgoń M., Dul L., Kiciak A., Bielaszka A., Kardas M., Stolarczyk A.: Wartość energetyczna i odżywcza diety osób po 65. roku życia zamieszkałych w domach pomocy społecznej na terenie Śląska. Ann. Acad. Med. Siles. 2012, 66, 5, 9–14.
  14. Stawarska A., Tokarz A., Kolczewska M.: Wartość energetyczna oraz zawartość składników podstawowych w dietach ludzi starszych zrzeszonych w wybranych warszawskich stowarzyszeniach społecznych cz. II. Bromat. Chem. Toksykol. 2008, 4, 987–991.
  15. Różańska D., Wyka J., Biernat J.: Sposób żywienia ludzi starszych mieszkających w małym mieście – Twardogórze. Probl. Hig. Epidemiol. 2013, 94(3), 494–502.
  16. Sygnowska E., Waśkiewicz A.: Ocena sposobu żywienia osób w wieku 60–74 lat. Badanie WOBASZ. Bromat. Chem. Toksykol. 2011, 3, 240–244.
  17. Stawarska A., Tokarz A.: Żywienie a choroby wieku podeszłego. Farm. Pol. 2006, 62, 517–525.
  18. Sadowska J., Śliwińska U.: Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia osób w wieku starszym zamieszkałych na terenach wiejskich. Żyw. Człow. Metab. 2005, 32, 187–202.
  19. Witaminy. Red.: Gawęcki J. Wyd. Akademii Rolniczej w Poznaniu, Poznań 2002.
  20. Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Red.: Ziemlański Ś. Wyd. PZWL, Warszawa 2001.
  21. Ilow R., Regulska-Ilow B., Różańska D., Zatońska K., Dehghan M., Zhang X., Szuba A., Vatten L., Janik-Koncewicz K., Mańczuk M., Zatoński W.A.: Evaluation of mineral and vitamin intake in the diet of a sample of Polish population – baseline assessment from the prospective cohort ‘PONS’ study. Ann. Agric. Environ. Med. 2011, 18, 235–240.
  22. Terlikowska K.M., Witkowska A., Zujko M.E.: Ocena spożycia wybranych witamin i składników mineralnych wśród kobiet w wieku 40–73 lat w odniesieniu do ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Bromat. Chem. Toksykol. 2013, 1, 27–32.
  23. Jarosz M., Rychlik E.: Składniki mineralne, witaminy, woda – przyczyny niedoboru u osób w wieku podeszłym. Żyw. Człow. Metab. 2005, 32(4), 348–357.
  24. Jasik A., Tałałaj M., Paczyńska M., Walicka M., Wąsowski M., Marcinkowska-Suchowierska E.: Witamina D i osteoporoza. Post. Nauk Med. 2008, 1, 8–13.
  25. Markiewicz-Żukowska R.: Stężenie wapnia w surowicy krwi osób starszych. Bromat. Chem. Toksykol. 2012, 3, 771–774.
  26. Markiewicz R., Borawska M.H., Socha K., Gutowska A.: Wapń i magnez w dietach osób starszych z regionu Podlasia. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 3, 629–635.
© Wroclaw Medical University