Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health
2014, vol. 4, nr 3, lipiec-wrzesień, str. 209–217
Typ publikacji: praca oryginalna
Język publikacji: polski
Ocena spożycia witamin i składników mineralnych przez osoby po 60. roku życia
Vitamins and Minerals Intake in the Diet of People Over 60 Years of Age
1 Instytut Dietetyki, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie, Nysa
Streszczenie
Wprowadzenie. Starzenie jest procesem fizjologicznym, który zachodzi w indywidualnym tempie. Według Światowej Organizacji Zdrowia okres wchodzenia w tzw. wczesną starość zaczyna się po 60. roku życia, na co wpływają czynniki: demograficzne, społeczne, ekonomiczne, biologiczne i psychologiczne. Żywienie odgrywa ważną rolę w procesie starzenia się organizmu, dlatego jest ważne, aby dieta osób starszych była zbilansowana. Niewłaściwa podaż witamin i składników mineralnych z pokarmem (nadmiary i niedobory) oraz niekontrolowana suplementacja mogą spowodować wystąpienie skutków ubocznych.
Cel pracy. Ocena spożycia witamin i składników mineralnych przez osoby po 60. roku życia. Badanie przeprowadzono wśród 90 osób, m.in.: słuchaczy Polkowickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Dziennego Domu Pobytu im. Jerzego Kozarzewskiego w Nysie, a także wśród przypadkowych osób.
Materiał i metody. Metodą badania była ankieta, która w jednej z części składała się z pytań dotyczących częstości spożycia porcji produktu spożywczego. Wyliczano z niej ilość witamin lub składników mineralnych.
Wyniki i wnioski. Wykazano, że dieta badanych osób po 60. roku życia charakteryzowała się małą podażą witamin D, E oraz potasu, wapnia i magnezu. Nadmiary spożycia stwierdzono w przypadku witamin A, C oraz sodu, fosforu i żelaza. Osoby w wieku 60–75 lat w większym stopniu realizowały zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne niż osoby ze starszej grupy wiekowej.
Abstract
Background. Aging is a physiological process that progresses at a rate characteristic for each person. According to the World Health Organization (WHO), the so-called early old age begins at 60. This process is determined by demographic, social, economic, biological and psychological factors. Nutrition is important in the aging process of the body; therefore, the elderly diet has to be balanced. Improper supply of vitamins and minerals in the diet (excess and deficiency) and uncontrolled suplementation can result in side effects.
Objectives. The aim of the study was to assess the intake of vitamins and minerals in the diet of people over 60 years of age. The survey was conducted among students of Polkowice University of the Third Age, Jerzy Kozarzewski Daily Home Stay in Nysa, and among random people. The study involved 90 people over the age of 60.
Materials and Methods. The method of the study was a survey that in the second part included questions about how often a particular portion of product was consumed. The survey calculated the amount of vitamins or minerals in those portions.
Results and Conclusion. It has been shown that the diet of people over the age of 60 is marked by a low content of vitamin D, E, potassium, calcium and magnesium. Excessive consumption was found for vitamins A, C, and sodium, phosphorus and iron. It has been also shown that people aged 60–75 have met the demand for vitamins and minerals in a greater rate than people over 75 years old.
Słowa kluczowe
osoby starsze, dieta, spożycie, witaminy, składniki mineralne, nadmiar, niedobór
Key words
elderly people, diet, intake, vitamins, minerals, excess, deficiency
Piśmiennictwo (26)
- Jarosz M.: Suplementy diety a zdrowie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, 100, 101.
- Jurczak I., Barylski M., Irzmański R.: Znaczenie diety u osób w wieku podeszłym – ważny aspekt prewencji zdrowia czy nieistotna codzienność? Geriatria 2011, 5, 127–133.
- Jabłoński E., Kaźmierczak U.: Odżywianie się osób w podeszłym wieku. Gerontol. Pol. 2005, 13, 48–54.
- Stawarska A., Tokarz A., Kolczewska M.: Ocena ilościowa składników mineralnych i witamin w dietach ludzi starszych zrzeszonych w wybranych warszawskich stowarzyszeniach społecznych. Cz. III. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 2, 117–122.
- Piórecka B., Międzobrodzka A.: Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia osób starszych zamieszkałych w Krakowie. Now. Lek. 2002, 71, 249–254.
- Sygnowska E., Waśkiewicz A.: Ocena sposobu żywienia osób w wieku 60–74 lat. Badanie WOBASZ. Bromat. Chem. Toksykol. 2011, 3, 240–244.
- Leszczyńska T., Sikora E., Bieżanowska-Kopeć R., Pysz K., Nowacka E.: Ocena prawidłowości bilansowania składu racji pokarmowych osób starszych zamieszkujących w wybranych Domach Pomocy Społecznej oraz Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2008, 2, 140–154.
- Rutkowski M., Matuszewski T., Kędziora J., Paradowski M., Kłos K., Zakrzewski A.: Witaminy E, A i C jako antyoksydanty. Pol. Merk. Lek. 2010, 29, 174, 377.
- Szotowa W.: Tolerowane górne poziomy spożycia niektórych witamin. Pediatr. Współcz. Gastroenterol. Hepatol. Żyw. Dziecka 2001, 3, 2, 139–143.
- Różańska D., Wyka J., Biernat J.: Sposób żywienia ludzi starszych mieszkających w małym mieście – Twardogórze. Probl. Hig. Epidemiol. 2013, 94(3), 494–502.
- Lebiedzińska A., Rypina M., Czaja J., Petrykowska K., Szefer P.: Ocena zawartości witaminy D w całodziennych racjach pokarmowych dorosłych Polaków. Bromat. Chem. Toksykol. 2010, 3, 255–259.
- Tukaj C.: Właściwy poziom witaminy D warunkiem zachowania zdrowia. Post. Hig. Med. Dośw. 2008, 62, 502–510.
- Kupisz-Urbańska M., Galus K.: Epidemiologia niedoboru witaminy D u osób w podeszłym wieku – wybrane zagadnienia. Gerontol. Pol. 2011, 19, 1–6.
- Duda G., Saran A.: Polskie rekomendacje dotyczące spożycia witamin i składników mineralnych przez osoby w starszym wieku. Farm. Współcz. 2008, 1, 16–23.
- Grochowska-Niedworok E., Misiarz M., Wyka J., Malczyk E., Całyniuk B., Mamala A.: Zawartość witamin rozpuszczalnych w tłuszczach w dziennej racji pokarmowej osób z Nysy i okolic. Bromat. Chem. Toksykol. 2012, 3, 692–698.
- Ołtarzewski M., Szponar L.: Spożycie sodu w populacji polskiej a ryzyko zagrożenia zdrowia. Zdr. Publ. 2006, 116(1), 149–151.
- Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
- Markiewicz R., Borawska H.M., Socha K., Gutowska A.: Wapń i magnez w dietach osób starszych z regionu podlasia. Bromat. Chem. Toksykol. 2009, 3, 629–635.
- Charkiewicz A., Poniatowski B., Karpińska M., Korecki J., Jamiołkowski J., Szpak A.: Zawartość wapnia i żelaza oraz ich główne źródła w diecie mężczyzn w okresie 21-letniej obserwacji. Bromat. Chem. Toksykol. 2011, 3, 420–427.
- Bolesławska I., Przysławski J., Schlegel-Zawadzka M., Grzymisławski M.: Zawartość składników mineralnych w całodziennych racjach pokarmowych kobiet i mężczyzn stosujących dietę tradycyjną i „optymalną” – analiza porównawcza. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2009, 4(65), 303–311.
- Włodarek D., Sobocińska A., Głąbska D.: Podaż wapnia z produktów mlecznych w diecie kobiet po 60. roku życia. Bromat. Chem. Toksykol. 2012, 3, 833–838.
- Brzozowska A.: Czynniki warunkujące wykorzystanie składników mineralnych z pożywienia. Pediatr. Współcz. Gastroenterol. Hepatol. Żyw. Dziecka 2001, 3, 2, 135–138.
- Skop-Lewandowska A., Ostachowska-Gąsior A., Kolarzyk E.: Żywieniowe czynniki ryzyka osteoporozy u osób w podeszłym wieku. Gerontol. Pol. 2012, 20, 2, 53–58.
- Kozłowska L.: Źródła fosforu w diecie a ryzyko powikłań mineralnych i kostnych u osób z przewlekłą chorobą nerek. Bromat. Chem. Toksykol. 2012, 3, 822–826.
- Bancerz B., Duś-Żuchowska M., Cichy W., Matusiewicz H.: Wpływ magnezu na zdrowie człowieka. Przegl. Gastroenterol. 2012, 7(6), 359–366.
- Staniek H., Król E., Krejpcio Z.: Ocena zawartości żelaza, cynku i miedzi w całodziennych racjach pokarmowych wybranych grup ludności. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2006, 2(47), 342–347.