Nursing and Public Health

Piel. Zdr. Publ.
Index Copernicus (ICV) – 69.56
Average rejection rate – 24.41%
ISSN 2082-9876 (print)
ISSN 2451-1870 (online)
Periodicity – quarterly

Pobierz PDF

Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health

2014, vol. 4, nr 3, lipiec-wrzesień, str. 201–207

Typ publikacji: praca oryginalna

Język publikacji: polski

Powikłania otyłości i nadwagi u dzieci i młodzieży

Obesity and Overweight Complications in Children and Youth

Beata Całyniuk1,A,C,D, Anna Łukasik1,B,C, Elżbieta Szczepańska1,D, Elżbieta Grochowska-Niedworok1,E,F

1 Zakład Żywienia Człowieka, Katedra Dietetyki, Wydziału Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zabrze

Streszczenie

Wprowadzenie. W ostatnim czasie obserwuje się zwiększenie występowania nadmiernej masy ciała u dzieci i młodzieży. Trwająca nadwaga lub otyłość doprowadza do wielu niekorzystnych skutków dających oznaki już w młodym wieku.
Cel pracy. Ocena występowania powikłań otyłości i nadwagi u dzieci, w tym: zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej, nadciśnienia tętniczego oraz rozpoznanie zespołu metabolicznego według wytycznych IDF 2007.
Materiał i metody. Badaniem objęto 100 dzieci w wieku 7–18 lat z nadwagą lub otyłością. Dokonano pomiarów wysokości i masy ciała, następnie obliczono wskaźniki: BMI i WHR, WHtR. Uzyskane wyniki odniesiono do siatek centylowych w ramach projektu OLAF. Wykorzystano wyniki zleconych przez lekarza badań biochemicznych: stężenia glukozy na czczo i w 120. minucie obciążenia glukozą, cholesterolu całkowitego, HDL, LDL, triglicerydów oraz dokonano pomiaru ciśnienia tętniczego.
Wyniki. Średnia wartość BMI na siatce centylowej wynosiła 97,3 ± 2,4. W badanej grupie stwierdzono nieprawidłowe wartości dla gospodarki węglowodanowej w 27 przypadkach, średnia wartość glukozy na czczo wynosiła 92,1 ± 11,9 mg/dl; średnia wartość po doustnym teście była równa 105,4 ± 19,6 mg/dl. Najczęstszym zaburzeniem gospodarki lipidowej było nieprawidłowe stężenie cholesterolu frakcji HDL, które stwierdzono u 80 osób, średnia wartość wynosiła 50,8 ± 13,6 mg/dl. Na podstawie przyjętych wskaźników obwodu tali zaobserwowano centralne gromadzenie się tkanki tłuszczowej u większości badanych osób. Wartości ciśnienia rozkurczowego były częściej przekroczone w porównaniu z ciśnieniem skurczowym. Zespół metaboliczny został rozpoznany u 27 osób.
Wnioski. Najczęściej występującym zaburzeniem gospodarki węglowodanowej była przekroczona norma wartości glikemii na czczo, a zaburzeniem gospodarki lipidowej obniżony poziom cholesterolu frakcji HDL. Wydaje się, że nadciśnienie tętnicze jest często występującym zaburzeniem u dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała, częściej były przekroczone wartości ciśnienia rozkurczowego. Wszystkie analizowane wskaźniki obwodu talii są pomocne w określaniu nadmiernej masy ciała, korzystanie z siatek centylowych dla płci i wieku pozwala natomiast na rozpoznanie zespołu metabolicznego, który stwierdzono u 34,97% badanych osób.

Abstract

Background. In the past few years an increased prevalence of overweight children and adolescents has been observed. Ongoing overweight or obesity lead to a number of adverse consequences giving evidence at a young age.
Objectives. To estimate the prevalence of obesity and overweight complications in children such as disorders of carbohydrate and lipid metabolism, hypertension, a diagnosis of the metabolic syndrome according to the IDF 2007 guidelines.
Material and Methods. The study included 100 children between 7–18 years of age with diagnosed overweight or obesity. Their height and weight were measured and their BMI, WHR, WHtR were calculated. The results were related to the growth charts as part of the OLAF project. The ordered test included fasting glucose and in 120 min, total cholesterol, HDL, LDL, triglycerides and blood pressure.
Results. The average BMI as a percentile calculation was 97.3 ± 2.4. In the study group abnormal values for glucose metabolism were reported in 27 cases, the average fasting blood glucose was 92.1 ± 11.9 mg/dL; the average value of the oral test was 105.4 ± 19.6 mg/dL. The most common complication was an abnormal lipid HDL, which was found in 80 people, and the average value was 50.8 ± 13.6 mg/dL. On the basis of the adopted indicators of waist circumference, central fat accumulation was found in most patients. Diastolic blood pressure was frequently exceeded in comparison with systolic blood pressure. Metabolic syndrome was diagnosed in 27 people.
Conclusion. The most frequent complication of carbohydrate was the excess of the standard value fasting glucose; while the lipid complication was a lowered level of HDL cholesterol. Hypertension seems to be a common complication in children and adolescents with excess body weight. Exceeded values of diastolic blood pressure were prevalent. All analyzed indicators of waist circumference are helpful in determining excessive body weight, while the use of growth charts for sex and age allows the diagnosis of metabolic syndrome, which is defined as 34.97%.

Słowa kluczowe

nadwaga, otyłość, powikłania otyłości

Key words

overweight, obesity, complications of obesity

Piśmiennictwo (35)

  1. Onis M., Blössner M., Borghi E.: Global prevalence and trends of overweight and obesity among preschool children. Am. J. Clin. Nutr. 2010, 92, 1257–1264.
  2. Lake J.K., Power C., Cole T.J.: Child to adult body mass index in the 1958 British birth cohort: associations with parental obesity. Arch. Dis. Child. 1997, 77, 376–381.
  3. Singh R., Shaw J., Zimmet P.: Epidemiology of childhood type 2 diabetes in the developing world. Pediatr. Diabetes. 2004, 5, 154–168.
  4. Fichta P., Skowrońska B.: Otyłość oraz zespół metaboliczny u dzieci i młodzieży. Family Med. Prim. Care. Rev. 2008, 10, 269–278.
  5. Friend A., Craig L., Turner S.: The Prevalence of Metabolic Syndrome in Children: A Systematic Review of the Literature. Metabol. Synd. Relat. D. 2013, 11, 71–79.
  6. Zimmet P., Alberti K., Gerge M.M., Kaufman F., Tajiman N., Silink M., Arslanian S., Wong G., Bennett P., Shaw J., Caprio S.: The metabolic syndrome in children and adolescents – an IDF consensus report. Pediatr. Diabetes. 2007, 8, 299–306.
  7. Ferranti A., Gauvreau K., Ludwig D., Neufeld E., Newburger J., Rifai N.: Prevalence of metabolic syndrome in American adolescents. Findings from the third National Health and Nutrition Examination Survey. Circulation 2004, 110, 2494–2497.
  8. Freedman D., Dietz W.H., Srinivasan S.R., Berenson G.: The relation of overweight to cardiovascular risk factors among children and adolescents: The Bogalusa Heart Study. Pediatrics 1999, 103, 1175–1182.
  9. Gawlik A., Zachurzok-Buczyńska A., Małecka-Tendera E.: Powikłania otyłości u dzieci i młodzieży. Endokrynol. Otyłość. 2009, 5, 19–27.
  10. Zatorska-Karpuś M., Pac-Kożuchowska E., Kozłowska M.: Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u dzieci. Endokrynol. Ped. 2009, 2, 55–60.
  11. Latzer Y., Stein D.: A review of the psychological and familial perspectives of childhood obesity. J. Eat. Disorder. 2013, 10, 1–7.
  12. Kułaga Z., Różdżyńska A., Palczewska I., Grajda A., Guczkowska B., Napieralska E., Litwin M., Grupa Badaczy OLAF: Siatki centylowe wysokości, masy ciała i wskaźnika masy ciała dzieci i młodzieży w Polsce – wyniki badania OLAF. Stand. Med. Pediatr. 2010, 7, 690–700.
  13. Kułaga Z., Litwin M., Zajączkowska M.M., Wasilewska A., Morawiec-Knysak A., Różdżyńska A., Gajda A., Gurzkowska B., Napieralska E., Barwicka K., Świąder S., Zespół Badaczy OLAF: Porównanie wartości obwodów talii i bioder dzieci i młodzieży polskiej w wieku 7–18 lat z wartościami referencyjnymi dla oceny ryzyka sercowonaczyniowego – wyniki wstępne projektu badawczego OLAF. Stand. Med. Pedatr. 2008, 5, 473–485.
  14. Kułaga Z., Litwin M., Tkaczyk M., Palczewska I., Zajączkowska M., Zwolińska D., Krynicka T., Wasilewska A., Moczulska A., Morawiec-Knysak A., Barwicka K., Grajda A., Gurzkowska B., Napieralska E., Pan H.: Polish 2010 growth references for school-aged children and adolescents. Eur. J. Pediatr. 2011, 170, 599–609.
  15. Psurek A., Szymborska-Kajetanek A., Wróbel M., Strojek K.: Otyłość i ryzyko kardiometaboliczne. Przew. Lek. 2008, 3, 7–10.
  16. Nawarycz T., Ostrowska-Nawarycz L.: Rozkłady centylowe obwodu pasa u dzieci i młodzieży. Pediatr. Pol. 2007, 87, 418–424.
  17. Kułaga Z., Litwin M., Grajda A., Gurzkowska B., Napieralska E., Kaługa K., Grupa Badaczy OLAF: Rozkłady wartości ciśnienia krwi w populacji referencyjnej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Stand. Med. Pediatr. 2010, 7, 100–111.
  18. Banaś I., Kardas P.: Pomiar obwodu talii u dzieci narzędziem przesiewowym oceny czynników ryzyka chorób sercowonaczyniowych. Forum Med. Rodz. 2011, 17, 204–206.
  19. Skowrońska B., Fichna P., Stankiewicz W.: Stan przedcukrzycowy i cukrzyca typu 2 – nowe wyzwanie w pediatrii. Prz. Pediatr. 2009, 39, 272–276.
  20. Baker J.L., Olsen L.W., Sorensen T.: Childhood body mass index and the risk of coronary heart disease in adulthood. N. Engl. J. Med. 2007, 357, 2329–2337.
  21. Pyrżak B., Majcher A., Rumińska M.: Analiza częstości występowania zespołu metabolicznego z zastosowaniem kryteriów Cooka, de Ferranti i IDF u dzieci z otyłością. Endokrynol. Ped. 2008, 2, 21–32.
  22. Przybysz M., Rymaszewska-Syryca D., Nastraj M., Nastraj M., Milchert M., Horodnicka-Józwa A., Petriczko E., Walczak M.: Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u dzieci z otyłością prostą. Endokrynol. Ped. 2009, 2, 45–54.
  23. Cook S., Weitzman M., Auinger P., Nguyen M., Dietz W.: Prevalence of a metabolic syndrome phenotype in adolescents: findings from the Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988–1994. Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 2003, 157, 821–827.
  24. Szadkowska A.: Zespół metaboliczny u dzieci i młodzieży. Prz. Pediatr. 2009, 39, 161–167.
  25. Eisenmann J.C.: On the use of a continuous metabolic syndrome score in pediatric research. Cardiovasc. Diabetol. 2008, 1, 7–17.
  26. Neovius M., Linne Y., Rossner S.: BMI, waist-circumference and waist-hip-ratio as diagnostic tests for fatness in adolescents. Int. J. Obesity. 2005, 29, 163–169.
  27. Mushtaq M., Gull S., Abdullah H., Shahid U., Shad M., Akram J.: Waist circumference, waist-hip ratio and waist height ratio percentiles and central obesity among Pakistani childern aged five to twelve years. Pediatrics. 2011, 11, 2–15.
  28. Kułaga Z., Litwin M., Zajączkowska M.M., Wasilewska A., Tkaczyk M., Gurzkowska B., Świąder A., Różdżyńska A., Napieralska E., Grajda A., Barwicka K., Zespół Badaczy OLAF: Regionalne różnice parametrów antropometrycznych. Probl. Hig. Epidemiol. 2009, 90, 32–41.
  29. Chen Y., Rennie D.C., Reeder B.A.: Age-related associated between body The Humboldt Study. Int. J. Obes. 1995, 19, 825–831.
  30. Jago R., Harrell J.S., McMurray R.G., Edelstein S., El Ghormli L., Bassin S.: Prevalence of abnormal lipid and bloblood pressure values among an ethnically diverse population of eighth-grade. Pediatrics. 2006, 117, 2065– –2073.
  31. Skoczylas A., Więcek A.: Ghrelina nowy hormon uczestniczący nie tylko w regulacji apetytu. Wiad. Lek. 2006, 59, 697–701.
  32. Sinha R., Fisch G., Teague B., Tamborlane W.V., Banyas B., Allen K., Savoye M., Rieger V., Taksali S., Barbetta G., Sherwin R.S., Caprios S.: Prevalence of impaired glucose tolerance among children and adolescents with marked obesity. N. Engl. J. Med. 2002, 346, 802–810.
  33. Iwanicka Z., Głąb E., Barg E.: Zespół metaboliczny u dzieci z otyłością prostą. Wiad. Lek. 2005, 11, 602–606.
  34. Srinivasan S.R., Frontin M.G., Berenson G.S.: Longitudinal changes in risk variables of insulin resistance yndrome from childhood to young adulthood in offspring of parents with type 2 diabetes: The Bogalusa Heart Study. Metabolism. 2003, 52, 443–450.
  35. Przybylska D., Kurowska M., Przybylski P.: Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej. Hyg. Publ. Health. 2012, 47, 28–35.
© Wroclaw Medical University