Streszczenie

Czy my sami wszystko możemy, czy nie wołamy o pomoc? Czy nie doznajemy kresu naszych sił? Po prostu, w zwyczajnym naszym ludzkim życiu. Czy nie doznajemy kresu naszego pojmowania? Dlaczego więc chorzy ludzie mają to wszystko znieść? Ot tak? Tak często wahamy się i lękamy. Więc wahajmy się i lękajmy też za nich. „Piękno jest wyrazem ludzkiej godności”. 40 lat temu napisała te słowa 16-letnia dziewczyna, uczennica szkoły zawodowej zagrożona ośrodkiem wychowawczym. Od 40 lat zadaję uczniom i studentom 5 pytań „z zaskoczenia”. Mają 3 minuty na każde pytanie, aby odpowiedzieć na nie anonimowo na kartce: co to jest dobro, co to jest piękno, co to jest wolność, co to jest miłość, co to jest godność? Od 40 lat otrzymuję te same odpowiedzi, które pokazują wewnętrzne piękno tych młodych ludzi. Jedynie czasami mają problemy ze zdefiniowaniem pojecia „wolność”. Ale ta jedna, tytułowa odpowiedź jest dotąd najważniejsza. Piękno – kalon, harmonia, symmetria, pulchritudo, decorum, aptum, aptitudo, gravitas jest nie tylko wartością estetyczną, często też tajemniczą („nie wiem, czym jest”), ale wartością doskonałości bardzo dramatyczną. Ks. Tischner chcąc pokazać człowiekowi drogę uratowania się przed wyborem przestrzeni zła, której istota polega na zaprzeczeniu swego człowieczeństwa i swojej odpowiedzialności, każe mu przyznać się do siebie, a więc też przyznać się do swojej tragiczności. Trzeba uznać jako pełnię człowieczeństwa słabość i niepełnosprawność.

Abstract

Are we able to cope by ourselves? Aren’t we calling for help? Aren’t we simply running out of strength in our ordinary human life? Haven’t we reached the edge of our perception? Why should They have to bear it all, then? For no reason? We do hesitate and fear so frequently. Let’s thus hesitate and fear for them as well. Beauty is a testimony of human dignity. This sentence was written forty years ago by a sixteen-year-old girl, a vocational school student about to be sent to a borstal. I have been asking my students and pupils the same five “surprise” questions for forty years. They always have three minutes to answer each of them anonymously on a piece of paper. What is good? What is beauty? What is freedom? What is love? What is dignity? For the last forty years I have been receiving the same answers which have shown these young people’s inner beauty. Only now and again do they have problems with the word “freedom”. However, the unique response inserted in the title has been the most important as yet. Beauty – kalon, harmonia, symmetria, pulchritudo, decorum, aptum, aptitudo, gravitas – is not only an aesthetic value, often mysterious as a matter of fact (“I do not know what it is”), but a very dramatic value of perfection. Father Józef Tischner aims to prevent people from choosing the territory of evil, the essence of which is about denying one’s humanity and responsibility. By doing so, he forces people to acknowledge to be themselves, and thus, to acknowledge their drama as well. Disability and frailty must be acknowledged as integrally human.