Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne Nursing and Public Health
2012, vol. 2, nr 3, lipiec-wrzesień, str. 193–200
Typ publikacji: praca oryginalna
Język publikacji: polski
Stosowanie się do zaleceń lekarskich wśród pacjentów dotkniętych chorobami układu krążenia
Adherence to Medical Recommendations for Patients with Cardiovascular Disease
1 Zakład Epidemiologii i Biostatystyki, Śląski Uniwersytet Medyczny
Streszczenie
Wprowadzenie. Stosowanie się do zaleceń lekarskich jest poważnym problemem dla większości pacjentów. Zjawisko to stwarza wiele niebezpieczeństw, szczególnie w leczeniu chorób przewlekłych. Do opisania zależności wynikających z relacji lekarz–pacjent oraz stosunku pacjenta do terapii służą angielskie pojęcia: compliance, adherence, persistence – współpraca, zgodność i wytrwałość. Choroby układu krążenia to główne przyczyny zgonów w Polsce. Właściwe ich leczenie wymaga stałego przestrzegania zaleceń dotyczących farmakoterapii, aktywności fizycznej, diety oraz monitorowania ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu. Tylko w taki sposób jest możliwe osiągnięcie i utrzymanie prawidłowego stanu zdrowia.
Cel pracy. Zbadanie współpracy, zgodności i wytrwałości pacjentów Śląskiego Centrum Chorób Serca i użytkowników forów internetowych dla osób z chorobami układu krążenia odnośnie do zażywania leków, stosowania się do zaleceń lekarskich dotyczących diety i aktywności fizycznej oraz ocena relacji lekarz–pacjent.
Materiał i metody. Badaniem ankietowym objęto 300 chorych, w tym 171 kobiet i 129 mężczyzn. Ankietowani to pacjenci Przychodni Kardiologicznej Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu oraz chorzy korzystający z forów internetowych dla osób z chorobami serca. Do badań została wykorzystana autorska ankieta, w której zawarto 4 pytania testu Morisky’ego-Greena do samooceny stopnia współpracy. Badanie było przeprowadzone w okresie 1.10.2010–16.05.2011 r.
Wyniki. Większość badanych nie wykazuje odpowiedniej współpracy w czasie trwania terapii i przyjmowania leków odpowiednio ze schematem terapeutycznym oraz nie jest wytrwała w stosowaniu się do tych zaleceń. Na stosowanie się do zaleceń terapeutycznych w terapii przewlekłych chorób układu sercowo-naczyniowego mają wpływ: płeć, wykształcenie i miejsce zamieszkania chorych.
Wnioski. Praca ukazuje potrzebę aktywnej edukacji, wsparcia i budowania szerokiej współpracy dotyczącej stosowania się do zaleceń terapeutycznych pacjentów w terapii chorób przewlekłych.
Abstract
Background. Adherence to medical recommendations is a serious problem for most of patients. This phenomenon poses many dangers, particularly to treat chronic diseases. To describe the dependencies arising from doctor–patient relationship and patient care are English terms: compliance, adherence, persistence – cooperation, consistency and perseverance. Cardiovascular diseases are the major causes of death in Poland. Appropriate treatment of cardiovascular disease requires consistent adherence to recommendations for medication, physical activity, diet and monitoring blood pressure and cholesterol levels. Only in this way it is possible to achieve and maintain good health.
Objectives. The aim of the work is to explore adherence, compliance and patient persistant of the Silesian Centre for Heart Diseases and users of online forums for people with cardiovascular disease, in the use of drugs, applied to medical recommendations regarding diet and physical activity and assess doctor – patient relationship.
Material and Methods. The study questionnaires included 300 patients, 171 women and 129 men. Respondents were patients Cardiology Clinic of the Silesian Centre for Heart Diseases in Zabrze, and patients who use online forums for people with heart disease. For the author’s research was used in the survey included four questions were‘s Test Morisky-Green’s self-esteem level of cooperation. The study was conducted in the period from 01.10.2010 to 16.05.2011 on.
Results. The vast majority of respondents did not show an adequate cooperation in therapy compliance in taking medication according to the therapeutic regimen, and persistence in applying these recommendations. The application of the recommendations of the therapeutic in the treatment of chronic diseases of the cardiovascular system is affected by gender, education and place of residence of patients.
Conclusion. This work shows the need for active education, support and build on the extensive cooperation of the patient’s therapeutic recommendations in the treatment of chronic diseases.
Słowa kluczowe
compliance, adherence, persistence, choroby układu krążenia
Key words
compliance, adherence, persistence, cardiovascular diseases
Piśmiennictwo (19)
- Heszen I., Sek H.: Psychologia Zdrowia. PWN, Warszawa 2007, 23.
- Gaciong Z., Kuna P.: Adherence, compliance, persistence – współpraca, zgodność i wytrwałość – podstawowy warunek sukcesu terapii. Med. Dyp. 2008, 3, 2–5.
- Ochman B.: Compliance, czyli pacjent lekceważący. Farm. Prakt. 2009, 20.
- Zdrojewski T., Broda G., Goryńki P. i wsp.: Czynniki ryzyka i umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. [W:] Kardiologia zapobiegawcza. Red.: Naruszewicz M. eMKa 2007, 278–290.
- WHO Report. Adherence – health and economic benefits. World Health Organization, Geneva 2003.
- Sławiński J., Cessak G.: Systematyczne stosowanie leku – najważniejszy element terapii. Med. Dypl. 2008, 3, 9.
- Gaciong Z.: Współpraca z pacjentem w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Med. Dypl. 2008, 3, 8–10.
- Projekt ABC – Ocena barier na drodze do przestrzegania zaleceń terapeutycznych – http://www.zmr.lodz.pl/projekt_ ABC.php.
- ABC – Ascertaining Barriers for Compliance – http://www.abcproject.eu/.
- Postawy Polaków wobec zaleceń lekarskich w terapii chorób przewlekłych. Raport z badania. [W:] Polskiego pacjenta portret własny. Warszawa 2010, 32.
- Thrall G., Lip G.Y., Lane D.: Compliance with pharmacological therapy in hypertension: can we do better, and how? J. Hum. Hipertens. 2004, 18, 595–597.
- Szczęch R., Sznyder A., Wizner B., Grodziński T., Narkiewicz K.: Edukacja chorych na nadciśnienie tętnicze. [W:] Nadciśnienie tętnicze. Red.: Januszewicz A., Januszewicz W., Szczepańska-Sadowska E., Sznajderman M. MP. 2007, 1225–1230.
- Cybulska I., Prejbisz A.: Oporne Nadciśnienie Tętnicze. [W:] Nadciśnienie tętnicze. MP. 2007, 1186–1189.
- Kardas P., Ratajczyk-Pakalska E.: Nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich przez osoby starsze – problem medyczny i społeczny. Gerontol. Pol. 2002, 8(2), 11–17.
- Nęcki M., Grodzicki T.: Nadciśnienie tętnicze u chorego w wieku podeszłym – zasady postępowania. Przew. Lek. 2003, 6, 1, 70–81.
- Sewerynek E.: Wpływ współpracy lekarza z pacjentem na efektywność leczenia osteoporozy. Terapia 2006, 3, 43–46.
- Kardas P.: Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych na świecie i w Polsce. [W:] Polskiego pacjenta portret własny. Warszawa 2010, 32.
- Podolec P., Kopeć G., Gruchała M., Rynkiewicz A.: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego. [W:] Podręcznik polskiego forum profilaktyki. Red.: Podolec P. MP 2011, 157.
- Kulik J.: Profilaktyka chorób sercowo-naczyniowych w dyrektywach Unii Europejskiej. Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji „Ostrowieckie Dni Promujące Zdrowie”, Ostrowiec 2004.